Ma’ruza mavzu

16-rasm. Landshaftlarni generalizasiya qilish yo’o’lari

Shunday qilib, geotasvirlar u yoki bu generalizasiya darajasiga ega, lekin ular turli ko’rinishda va variantlarda namoyon bo’ladi. Har qanday masshtabli plan va kartalar kartografik, turli-tuman suratlarga masofali, multiplikasiya va filmlarga esa dinamik, EHM yordamida qayta ishlangan yoki o’zgartirilgan tasvirlarga avtomatik generalizasiyalar xos (17,18,19-rasmlar).

Ta’kidlash muhimki, kombinasiyali tasvirlar generalizasiyaning turli xillarini o’z ichiga oladi (6-jadval). Masalan, fotokartalar ham kartografik, ham masofali generalizasiyaga, displey-filmlar esa avtomatik va masofali generalizasiyaga ega.
Bular ichidan dialogli kartografik generalizasiyani alohida ajratib ko’rsatish mumkin, unda kartografik generalizasiyaning mazmunli tamoyillari va formal mantiqiy-matematik mezonlari birlashgan. Interaktiv usullar sifat va miqdor belgilarini tanlash va umumlashtirishni maksimal darajada obyektivlashtiradi va shu bilan bir vaqtda, evristik yondashuvlarni ham qo’llashga imkon beradi.



17-rasm. Generalizasiya natijalari



18-rasm. Ma’lumotlarni umumlashtirish

Turli xil generalizasiya turlarini qiyoslash geotasvirlarning mana shu asosiy xususiyati haqidagi tasavvurlarni kengaytiradi. Shunisi aniqki, generalizasiya jarayoni maydon (vertikal bo’yicha) va davr maboynida (gorizontal bo’yicha) yuz beradi. U obyektlarning geometrik shakllariga, ularning sifat va miqdor xususiyatlariga, spektral belgilariga, dinamik jihatlariga tegishlidir.

19-rasm. Geotasvirlar chegaralarini muvofiqlash usullari

Generalizasiya omillarini o’rganish, ularning umumiy qonuniyatlarini tushunib yetish geotasvirlar generalizasiyasini boshqarish tamoyillarini ishlab chiqish uchun asos bo’lib xizmat qiladi, bu esa ularni ilmiy tadqiqotlarda qo’llash nuqtai nazaridan nihoyatda dolzarbdir.

Geotasvirlar generalizasiyasi
6-jadval