Maruza mavzu: bug’latish. Reja: Bug`latish to`g`risida umumiy tushunchalar

Issiqlik balansi. Quyidagi belgilashlarni qabul qilamiz:
D - isituvchi bug`ning sarfi; - uning entalpiyasi; I — ikqilamchi bug`ning entalpiyasi; - dastlabki eritmaning entalpiyasi; quyuqlashgan eritmaning entalpiyasi; - isituvchi bug` kondensatining ental­piyasi; — dastlabki va quyuqlashgan eritma hamda kondensatning o’rtacha solishtirma issiqlik sig`imlari; — dastlabki va quyuqlashgan eritma hamda isituvchi bug` kondensatining haroratlari.
Issiqlikning kirishi va uning sarflanishi quyidagicha bo’ladi. Issiqlikning kirishi: dastlabki eritma bilan — isituvchi bug` bilan — ; Issiqlikning sarflanishi: quyuqlashgan eritma bilan — ; ikqilamchi bug` bilan — WI; quyuqlashtirish issiqligi — , atrof-muhitga sarflangan issiqlik — .
Issiqlik balansi quyidagicha:
(22.5)
Dastlabki eritma quyuqlashgan eritma va bug`latilishi lozim bo’lgan suv aralashmasidan iborat hamda dastlabki eritmaning issiqlik sig`imi haroratlarning dan gacha intervalida o’zgarmay qoladi deb olamiz. Bunda quyidagi issiqlik balansini yozish mumkin:
(22.6)
bu yerda, Cchch — harorati 0°C dan gacha o’zgargan paytdagi suvning o’rtacha issiqlik sig`imi.
va laming qiymatlarini (22.5) tenglamaga qochyib, quyidagi ifodani olamiz:

Bu tenglamadan bug`latish qurilmasiga vaqt birligi ichida isituvchi bug` bilan kiritilgan issiqlik miqdorini aniqlaymiz:
(22.7)
(22.7) tenglamaning ochng tomonidagi birinchi qismi dastlabki eritmani qaynash haroratigacha isitish uchun sarf bo’lgan issiqlik miqdorini, ikkinchi qismi esa eritmadan suvni bug`latish uchun sarf bo’lgan issiqlik miqdorini belgilaydi.
Eritmani quyuqlashtirish paytida issiqlik samarasi bilan ifodalanadi. Quyuqlashtirish jarayonida issiqlikning yutilishi yoki chiqishi sodir bo’ladi. Shunga ko’ra ning miqdori issiqlik balansining kirish yoki sarflanish qismlari orqali o’z ifodasini topadi. Agar ning miqdori kancha katta bo’lsa, u hisobga olinadi, kam bo’lsa hisobga olinmaydi.
Issiqlikning atrof-muhitda yo’qotilishi odatda Q ning 3-5 foizini tashqil qiladi. ning miqdori ortib ketmasligi uchun bug`latish qurilmalari tegishli qalinlikdagi izolyatsiya qatlami bilan qoplanadi.
(22.7) tenglamaga asosan isituvchi bug`ning sarfini topish mumkin:
(22.8)
Agar eritma avval qaynash haroratigacha isitilib, sochngra bug`latish qurilmasiga berilsa, bo’ladi. va ning miqdori hisobga olinmasa, (22.8) tenglama yordamida 1 kg suvni bug`latish uchun kerak bo’lgan isituvchi bug`ning nazariy sarfini topish mumkin:
(22.11)
bu yerda, — isituvchi bug`ning kondensatsiyalanish issiqligi; - qaynab turgan eritmalardan suvning bug`lanish issiqligi (taxminan r=rch deb olinishi mumkin).
(22.9) tenglamaga ko’ra, bitta korpusli bug`latish quril-masida 1 kg suvni bug`latish uchun 1 kg isituvchi bug` sarf bo’ladi. Amalda (atrof-muhitga sarflangan issiqlikni hisobga olinganda) 1 kg suvni bug`latish uchun ko’proq isituvchi bug` sarf bo’ladi (1,1-1,2 kg).