Ma’ruza matnlari



Download 1,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet197/234
Sana31.12.2021
Hajmi1,55 Mb.
#255397
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   234
Bog'liq
hozirgi ozbek tili

 
Mustaqil o‘qish uchun 
Sotsialingvistikami, sotsiolingvistika 
“Kiyimlar”  do‘konida  ishlaydigan  kishining  besh  yoshli  o‘g‘li  bir  kuni  shunday  deb  qoldi:  “Men 
hammani birday yaxshi ko‘raman, ammo oyijonimni esa bir razmer ko‘proq!” 
Tahririyatda  ishlaydigan  ota  o‘g‘li  bilan  parkka  aylanishga  chiqqanda  shunday  dedi:  “Dadajon, 
karuselning muharririga ayting, bizni tezroq qo‘ysin!”   
Ma’lum  bo‘ladiki,  ota-ona,  oila  kichik  “jamiyat”,  undagi  muhit  bolaning  nutqi,  leksikoniga  ham  ta’sir 
qiladi. Hatto kattalar ongli yoki ongsiz ravishda shunday xususiyatga ega bo‘ladilar. 
Ijtimoiy muhitning tilga va nutqqa ta’siri tilshunoslikning ikki xil sohasi tomonidan o‘rganiladi. 
Ijtimoiy  muhitning  umuman  tilga  ta’siri  sotsialingvistika  tomonidan  o‘rganilsa,  uning  alohida  shaxs 


Ma’ruza matnlari.  
 
124 
yoki kishilar guruhiga ta’siri sotsiolingvistika tomonidan tekshiriladi. Ikki soha nomi bir tovush (a/o) bilan 
farqlanadi. K o‘pchilik bu iiki termini chalkashtiradi/ 
“Sof”  lingvistika  til  hodisalarini  “quruq”,  tashqi  muhit  ta’sirlaridan  xoli  o‘rganadi.  Masalan,  so‘zning 
tovush qobig‘i, undagi fonetik xususiyatlar, ma’nosi, ma’nodoshlari, birikuvchilari va h. Sotsialingvistika davr 
va  jamiyatning  tilga  ta’siri  bilan  shug‘ullanar  ekan,  masalan,  vazir  so‘zining  o‘zbek  tili  leksik  qatlamida  o‘z 
vaqtida nega eskirganligi, bugungi kunda uning yana faollashish sabablari yoki –lar ko‘plik qo‘shimchasining 
ortiqcha qo‘llanish holatlari sodir bo‘lganligi (o‘nta o‘quvchilar kabi) sabablari bilan qiziqadi. 
Sotsiolingvistika  ijtimoiy  guruh  va  qatlam  nutqidagi  jargon  va  slenglar  bilan  maxsus  shug‘ullanadi. 
Masalan,  svetnaya  mast  (“toj  guli”),  bosyak  (“past  tabaqa”),  malyutka  (“yosh”),  shirmach  (“kissavur”)  kabi 
ifodalarning qo‘llanish doirasi kabilar shular jumlasidan.    

Download 1,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   193   194   195   196   197   198   199   200   ...   234




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish