Ma’ruza matnlari

partonimik munosabat, giponimik munosabat, totonim, giperonim 
 
O‘zlashtiriladigan tushunchalar 
ziddiyat, ziddiyat a’zosi, ziddiyat belgisi, ikki a’zoli ziddiyat, binar ziddiyat, ko‘p a’zoli 
ziddiyat, ternar ziddiyat, privativ ziddiyat, noto‘liq ziddiyat, teng qiymatli ziddiyat, 
muntazam ziddiyat,  darajali ziddiyat 
 
1.  Ziddiyat  haqida  umumiy  ma’lumot.  Ziddiyat  (arabcha  “qarama-
qarshilik”;  varianti:  oppozitsiya)  tilshunoslikda  bir  sistemadagi  lisoniy 
birliklarning  mazmuniy  tomoni  asosida  o‘zaro  u  yoki  bu  darajada 
farqlanishini  ifodalaydi.  Ziddiyat,  tafovut,  farq,  qarama-qarshilik,  ixtilof  bir 
turga kiruvchi har xil tushunchalardir.  
Butun koinot, тabiat, jamiyat va tafakkurdagi mavjudlik va taraqqiyotning 
asosiy  omili  qarama-qarshiliklar  birligi  va  kurashi  qonunidir.  Ziddiyat, 
qarama-qarshilik,  ixtilof  va  tafovut  bo‘lmas  ekan,  rivojlanish  va  taraqqiyot, 
harakat va o‘sish ham bo‘lmaydi. Hatto oyoqlarimiz bir-biriga qarama-qarshi 
harakatlanmasa,  ilgarilay  olmaymiz.  Zid  jinslar  bo‘lmasa,  kishilik  jamiyati 
ham, hayvonot va o‘simlik olami – tiriklik davom etmaydi.  
Butun  borliq  qarama-qarshiliklar  mahsuli  bo‘lganligi  kabi,  bilim  olish 
ham, borliq haqida ma’rifat hosil qilish ham ixtilof va tafovutlar evazigadir.