Ma’ruza matni

Isloh qilingan ta‘lim texnologiyasining
didaktik modeli

---

MA‘RUZA MASHG‘ULOTLARI. 
16 
Isloh qilingan ta‘lim texnologiyasining uslubiy modeli 
Uslubiy tamoyillar 
Ta‘lim vositalari 
Ta‘lim bosqichlari Ta‘limning 
metod 
va 
yo‘llari 
Uslubiy tamoyillar: 

ta‘lim maqsadlarining o‘zaro bog‘liqlik va o‘zaro shartlanganlik tamoyili; 

tarbiyalovchi, rivojlantiruvchi va isloh qiluvchi ta‘lim tamoyili; 

ta‘limni hissiy-amaliy yo‘nalganlik tamoyili; 

ta‘limni syujetli-vaziyatli shartlanganlik tamoyili. 
Ta‘lim jarayonida uslubiy tamoyillarni amalga oshirish. 
Ta‘lim maqsadlari: tarbiyaviy, ta‘limiy, rivojlantiruvchi, amaliy. 
Ta‘limning tarbiyaviy maqsadi – bola ehtiyojlarini tarbiyalash, pedagogik jihatni amalga 
oshirish (kattalar tomonidan boshqariladigan jamoa faoliyatida bola o‘z xatti-harakatlarining 
kechinmalari orqali ―ahloqiy bosqichlar‖ni egallash yo‘li). 
Tarbiyaviy maqsadni mazmuni shundaki, bolada ahloqiy qadriyatlar tizimi, dunyoga 
emotsional baholovchi munosabat shakllanadi. 
Ta‘lim maqsadi shundaki, bola ta‘lim jarayonida uni o‘rab turgan haqiqatni anglab, bilish 
ehtiyojini qondiradi.
Bilish ehtiyojlarining mazmuni maktabgacha yosh davrining turli bosqichlarida: ilk bolalik 
davrida (1 yoshdan 3 yoshgacha) bilish ehtiyojlarini qondirish ―Men predmetlar olamida‖; kichik 
maktabgacha yosh davrida (3 yoshdan 5 yoshgacha) ―Men tabiat olamida‖; o‘rta va katta yoshlarda 
(5 yoshdan 7 yoshgacha) ―Men odamlar olamida‖ kabi munosabatlarda o‘zgaradi. 
Bilish ehtiyojlarini qondirish jarayonida, bola hayotiy vaziyat munosabatlarida til 
vositalaridan, shu bilan bir qatorda faoliyatning turli turlarida foydalanishni o‘rganadi (o‘yin, 
tasviriy, musiqa va b.). Namoyon bo‘lishni mos (adekvat) vositalarini qidirish bilish faolligini, 
qiziquvchanlikni, tashabbuskorlikni oshishiga turtki beradi va bilishga qiziqishni rivojlantiradi.
O‘qitishning tarbiyaviy, ta‘limiy, rivojlantiruvchi, amaliy maqsadi – uslubiy tamoyillarni mos 
kelgan usul va uslublarini aniqlovchi bosh omildir. 
Har bir xususiy metodika o‘z mashqlar tizimini taklif etishi mumkin. Misol sifatida 
mashqlarni lingvistik tizimi keltirilgan. Bu tizim quyidagi tavsiflar bilan aniqlanadi: