Ma'ruza matni doc

Нерв системаси ва сезги органлари. Бўғимоёқлилар фаол ҳаёт 
кечиришга ўтиши муносабати билан нерв системаси ва сезги органлари анча 
юқори такомиллашган. Нерв системаси тузилиши жиҳатидан ўз аждоди халқали 
чувалчангларникига 
ўхшасада, 
нерв 
тугунларининг 
йириклашуви, 
концентрлашгани уларнинг фаолияти ниҳоят даражада мукаммаллашганлигидан 
далолат беради. 
Айниқса 
бош 
мия 
вазифасини 
бажарувчи 
нерв 
тугунининг 
катталашганлиги, унинг таркибида нерв ҳужайраларининг кўп бўлиши, сезги 
органларини прогрессив тараққий этганлиги билан боғлиқдир. 
Сезги органларидан мувозонат сақлаш, ҳид билиш, таъм билиш, эшитиш 
ва бошқа органлари яхши инстинкт авлодга қайғуриш элементлари пайдо 
бўлган. 
Ҳаракат қилиш системаси. Ўз аждоди халқали чувалчангларга нисбатан 
тез ҳарақат қилади. Халқали чувалчанглардаги параподиялар ўрнига, 
бўғимоёқлиларда ҳақиқий бўғимларга бўлинган оёқлар пайдо бўлган. 
Бўғимларни пайдо бўлиши оёқларнинг ҳаракатчанлик доирасини оширади. 
Бўғимоёқлилардан бошлаб тез ҳаракатни таъминлайдиган кундаланг-тарғил 
мускуллар пайдо бўлган тери-мускул халтаси бўлмайди. 
Қон айланиш системаси. Барча бўғимоёқлиларда очиқ типда тузилган 
қон нафақат қон томирларда, балки тана бўшлиғида ҳам бўлади.
Уларда юрак пайдо бўлган (майда тубан формаларида юрак булмайди). 
Нафас олиш органлари. Яшаш шароитига қараб турлича тузилган. Бир 
систематик гуруҳи жабра билан нафас олади, қолганлари ўпка ва трахея орқали, 
аммо жуда кўпчилиги фақат трахеялар орқали нафас олади. 
Овқат ҳазм қилиш системаси. Ҳазм органлари 3 қисмдан иборат. 
1. Эктодермали олдинги (оғиз, халқали, сўлак безлари, қизилўнгач) 
2. Энтодермали ўрта ичак (ошқозон, жигар, ичакнинг бир қисми) 
3. Эктодермали орқа ичаги (ичакнинг кейинги қисми). 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---