Ma'ruza matni doc

Айириш системаси протонефридиал типда тузилган бўлиб, унинг бош 
протоневридиялари (каналлари) тананинг ён томонида жойлашган. 
Жинсий системаси. Барча цестодлар гермафродит. Уларнинг 
бўйинчасида ва унга яқин жойлашган бўғимларида жинсий органлар бўлмайди. 
Улардан кейин жойлашган бўғимларда дастлаб эркаклик жинсий органлари 
ривожланади, сўнгра эса урғочилик жинсий органлари пайдо бўла бошлайди. 
Гавданинг ўрта қисмида жойлашган проглотидлар одатда гермафродит. Барча 
жинсий органлар етилиб бўлгач, бачадондаги тухумларнинг оталаниши рўй 
беради. Барча тухумлар оталаниб бўлгач, дастлаб эркаклик жинсий органлари 
аста-секин йўқола бошлайди, улардан сўнг эса бачадондан ташқари бошқа 
урғочилик жинсий органлари ҳам йўқолиб кетади. Уларнинг барчасини ўрнини 
PDF created with pdfFactory Pro trial version 
www.pdffactory.com

---

бачадон эгаллайди. Шундай қилиб цестодларнинг етилган сўнгги бўғинларида 
жинсий органлардан фақат оталанган тухумларга зич тўла бачадон қолади. 
Цестодларнинг бачадони очиқ ва ёпиқ ҳолда тузилган. Агарда бачадон 
жинсий тешикка эга бўлса, ундаги тухумларнинг ташқарига ажралиб чиқишига 
имқон яратилган бўлади. Бундай бачадонга эга бўлган цестодларда эскирган 
бўғинларнинг бир нечтаси бирданига ташқарига узилиб тушади, улар ўрнига 
янгилари етилиб келаверади. Бачадони очиқ цестодлардан ташқи муҳитга 
етилмаган, яъни личинкасиз бўлган тухумлар тушади. Уларнинг эмбрионал 
тараққиёти одатда фасциолаларники сингари сувда кечади. 
Бачадони ёпиқ ҳолда тузилган цестодларда эса эмбрионал тараққиёт 
паразитнинг танасида, яъни бачадонида кечади, етилган бўғинлар эса ташқарига 
алоҳида-алоҳида бўлиб, биттадан узилиб тушади. Ҳар бир узилиб тушган 
проглотидлар ташқарида силжиб ҳаракатланади ва шу жараёнда бачадон 
ёрилади, улардан юқумли ҳолга келган олти илмоқчали онкосферага (личинкага) 
эга бўлган тухумлар атроф-муҳитга тарқалади.