Маъруза матни Ҳаётга қарши жиноятлар

Jinoyat kodeksining 77-moddasi 1-qismiga ko’ra, sudlanganlik shaxsning 
sodir etgan jinoyati uchun hukm etilganidan kelib chiqadigan huquqiy 
holatidir.

---

300 
Ҳукм қилиш деганда, шахснинг қилмишида жиноят 
таркибининг барча элементлари мавжуд бўлган аниқ 
жиноятни 
содир 
этишда 
айбдор 
деб 
топиш, 
Шунинингдек, бу шахсга нисбатан муайян турдаги ва 
миқдордаги ёки муддатдаги жазонинг тайинланиши 
тушунилади. Жазо тури, миқдори ёки муддати шахсни 
судланган деб ҳисоблаш учун аҳамиятли эмас, лекин бу 
судланганликнинг тугалланиши ёки олиб ташланишига 
бевосита таъсир этади.
Суд томонидан айблов ҳукмининг чиқарилиши 
судланганлик ҳолатини келтириб чиқарувчи асос 
ҳисобланади. Айблов ҳукми жиноят содир этишда айбли 
деб топилган ва жиноий жазога ҳукм этилган шахснинг 
алоҳида ҳуқуқий ҳолатини белгилаб, судланганликни 
вужудга 
келтиради 
ҳамда 
судланганлик 
бекор 
қилунгунга қадар (олиб ташлаш ёки тугаши) бу ҳолат 
давом этади. Судланганликнинг бекор қилиниши билан 
судланганликнинг барча ҳуқуқий оқибатлари ҳам 
тугайди.
Судланганлик тушунчасига олимлар томонидан 
турли 
таърифлар 
берилган. 
Жумладан, 
М.Усмоналиевнинг фикрича, “судланганлик шахснинг 

---

содир этган жинояти учун жиноий жазога ҳукм 
этилганликдан келиб чиқадиган ҳуқуқий ҳолатдир”
11
.
Бу ҳуқуқий оқибатларни бир-биридан ажратиш 
мумкин эмас, уларнинг бири иккинчиси билан узвий 
боғлиқ. 
Судланганликка юқоридагилардан келиб чиқиб 
қуйидагича таъриф бериш мумкин:

 
 
 
 
 
 
 
Судланганлик уч даврни ўз ичига олади: 1) суд 
ҳукмини қонуний кучга кириши; 2) жазони ўташ даври; 
3) жазони ўтаб бўлиш (жазодан озод қилиш) давридан 
судланганликни олиб ташлаш ёки тугалланишига бўлган 
вақт оралиғи.
Судланганлик содир этилган қилмишнинг субектив 
томонидан келиб чиқиб қасддан ёки эҳтиётсизликдан 
содир этилган жиноятларга нисбатан алоҳида ҳуқуқий 
11
.