Ma’ruza matn 1-mavzu: Хrоnоlоgiya fani, shakllanishi va taraqqiyoti

Kuz oylari

Vandem’er-uzum yig`ishtirish oyi (22 sentyabr’-21 oktyabr’).

Bryumer- tuman oyi(22 okt.-20 noyabr.)

Frimer-sovuq oy(21noyabr’-20 dekabr’)

Qish oylari

Nivoz-qor oyi(21dekabr’-19yanvar’).

Plyuvioz-yomg’ir oyi(20 yanvar’-18 fevral’).

Vantoz-shamol oyi(19 fevral’-20 mart).

Bahor oylari

Jerminal’-ko`klam oyi (21mart-19 aprel’).

Floreal’-gullash oyi (20 aprel’-19 may).

Prerial’-o`tloq oyi (20 may-18 iyun’).

Yoz oylari

Messidor-o`rim oyi (19 iyun’).

Termidor-issiq oyi (20 iyul’-17 avgust).

Fruktidor-hosil oyi (18 avgust-16 sentyabr’).
Dekadalar ham yangi nomlar bilan nomlanadi. Lotincha sanoq tartibiga «dies»-kun so`zining boshlang`ich ikki harfi «di»ni qo`shish bilan dekada nomlari kelib chiqdi.

Primidi- birinchi kun.

Duodi- ikkinchi kun.

Tridi- uchinchi kun.

Kvartidi- to`rtinchi kun.

Kvinti- beshinchi kun.

Sekstidi- oltinchi kun.

Septidi- ettinchi kun.

Oktidi- sakkizinchi kun.

Nonidi- to`qqizinchi kun.

Dekadi-o`ninchi kun.

Oylarni o`n kunlik dekadalarga bo`lishdan asosiy maqsad 10 lik metrik hisobni joriy qilish edi: sutkani 10 soatga, soatni 100 minutga, minutni 100 sekundga. Lekin bunday metrik sistema yaxshi natija bermadi va X yilning 18 jerminalida ilgarigi hafta, soat, minut va sekund hisobiga qaytildi.

Respublika kalendari 1793 - yil 25 - oktyabrdagi dekret bilan qabul qilingan edi. 14 yildan so`ng 1806 - yil 1 - yanvarda Napoleon imperiyasi qulaganidan so`ng, «respublika kalendari» qayta joriy qilindi, lekin u parij kommunasi bilan birga 72 kun (18mart-28 - may) yashadi xolos. Kommuna tugatilganidan so`ng Frantsiyada yana Grigorian kalendari joriy qilindi.
Nazorat savollari.

1.Nima sababdan Papa Grigoriy 13 davrida kalendar islohoti o`tkazildi?

2.Luidji Lil’oning islohotdagi rolini ko`rsating.

3.»Halol odamlar al’manaxi»ni Frantsuz inqilobi kalendarining asosi, deb bilish mumkinmi?

7-MAVZU: Zamonaviy Kalendarlar loyihalari. Vaqt mintaqasining vaqtni hisoblashdagi o`rni
REJA:

1.Yangi kalendar bo`yicha umumiy tushuncha.

2.Kalendar reformasi loyihalari