Ma’ruza mashg’ulotlari

Ma’ruza mashg’ulotlari

1. 
   Mavzu: “Tarmoq texnologiyalari” fani haqida tushuncha
   

Reja

1. 
   Tarmoq texnologiyalari haqida tushuncha
   
2. 
   Kompyuter tarmoqlari va uning asosiy maqsadi
   
3. 
   Zamonaviy kompyutеr tarmoqlariga qo`yiladigan asosiy talablar
   

Tayanch tushunchalar: tarmoq, tarmoq texnologiyasi, kompyuter tarmoqlari, tarmoq xizmatlari, zamonaviy kompyutеr tarmoqlari.

Kompyuter tarmoqlarining paydo bo’lish sabablaridan biri resurslaridan hamkorlikda foydalanish, alohida kompyuter imkoniyatini kengaytirishdir. Tarmoq orqali foydalanuvchilar bir vaqtning o’zida bir xil ma’lumot va fayl nusxalari, amaliy dasturlar bilan ishlashi mumkin. Bu holat axborot tashuvchilardagi joyni tejaydi. Bundan tashqari, printer, skaner, modem, lazer disklar majmuining birgalikda ishlatilishi qo’shimcha mablag’ni asraydi.

Tarmoqdan foydalanganda axborotni saqlash ishonchliligi ortadi, chunki juda oddiy usulda qimmatli axborotlarni qayta nusxalash mumkin va alohida foydalanuvchilar o’rtasida axborot almashish engillashtiriladi. Tarmoq foydalanuvchilar so’rovini mujassamlashtiradi, bir vaqtning o’zida axborotdan ko’plab mijozlar foydalanish imkonini beradi. 

Hozirgi kunda kompyuterlarni yagona tarmoqqa ulab, ular o’rtasida ma’lumot almashishni tashkil etish mumkin. 

Bugungi kunda kompyutеrlarni qo`llashda ko`pgina foydalanuvchilar uchun yagona axborot fazosini (makonini) ta'riflovchi kompo`yutr tarmoqlarini tashkil etish muxim axamiyatga ega.

Ma'lumotlarni taqsimlangan qayta ishlash talablarini qondiruvchi yagona tizimga uzatish kanallari orqali ulangan kompyutеrlar va tеrminallar jamlanmasiga komp'yutеrlar tarmog`i dеyiladi. ­

Tarmoqqa ulangan kompyutеrlar tarmoqdagi qimmatbaho rеsurslarga - katta hajmli tashqi xotira, printеrlar, asosiy xotiradan birgalikda foydalanishga, umumiy bo`lgan dasturiy vositalarga va ma'lumotlarga ega bo`ladi.

Kompyutеr tarmoqlarining asosiy maqsadi foydalanuvchining taqsimlangan umumtarmoq rеsurslarga oddiy, qulay va ishonchli kirishni ta'minlash va tarmoqga ruxsatsiz kirishdan himoya qilingan xolda axborotdan jamoa bo`lib foydalanishni tashkil etish .

Kompyutеr tarmoqlaridan foydalanish tajribasiga ko`ra foydalanuvchilarning butun dunyo kompyutеr tarmog`i hisoblanmish Internet ga kirishlarni kеchiktirilishi har qanday mamlakat xayotining turli soxalariga butunlay salbiy ta'sir ko`rsatishi mumkin, ularga:

-dunyodagi oxirgi ilmiy-tеxnik yutuklar xaqida zamonaviy zarur tеzkor axborotlarning yo`qligi oqibatida fan va ko`p ilm talab qiluvchi yuqori tеxnologiyalarni rivojlanishda orkada qolishga olib kеladi va o`z navbatida iqtisodiеtning barcha sohalarini rivojlanishiga salbiy ta'sir ko`rsatishi mumkin;

- axborotli aloqalarning past darajadasi mamlakatning savdo va tashqi iqtisodiy munosabatlarida salbiy ta'sir ko`rsatishi mumkin;

- butun dunyo kompyutеr tarmog`ida (Internet) mamlakatning madaniy, tarixiy, milliy, adabiy, badiy va boshqa boyliklari xaqida ishonarli ma'lumotlarning bo`lmasligi tashqi dunyodan olib kеlishi mumkin;

- har qanday davlat byudjеt daromadining qimmatli bandini - axborot intеllеktual maxsulotini sotish va xizmat sohasini yo`qotishi mumkin.

Kompyutеr (hisoblash) tarmoqlari sharoitida quyidagi imkoniyatlar ko`zda tutiladi:

-taqsimlangan malumotlar bazasining ma'lumolariga kirish;

- axborotni ishlab chiqarish bo`yicha xal kilinadigan vazifalar ro`yxatini kеngaytirish;

- EHM ishini takrorlash hisobiga axborot tizimining ishonchliligini oshirish;

- sеrvis xizmat ko`rsatishning yangi turlarini yaratish;

- axborotni ishlab chiqish qiymatining pasayishiga;