Ma'ruza konstitutsiya doc

Mahalliy davlat hokimiyat organlari faoliyatining tashkiliy shakllari 
Mahalliy  vakillik  organlari  kollegial  organdir.  Ular  o'z  vakolatlarini  amalga 
oshirishlari  uchun  deputatlarning  to'la  ishtiroki  talab  etiladi.  Shuning  uchun,  mahalliy 
Kengash  ishining  asosiy  tashkiliy-huquqiy  shakli  sessiyadir.  Faoliyatning  sessiya 
shaklidagina  vakillik  organlari  to'laqonli  davlat  hokimiyati  organi  sifatida  ishlaydilar. 
Sessiyada,  asosan,  Kengash  vakolatiga  kiradigan  masalalar  muhokama  qilinadi, 
hisobotlar eshitiladi va bajarilishi shart bo'lgan qarorlar qabul qilinadi. Xalq deputatlari 
viloyat,  tuman,  shahar  Kengashlarining  sessiyalari  tegishli  darajadagi  hokim,  hokim 
PDF created with pdfFactory trial version 
www.pdffactory.com

---

 
98 
yo'qligida esa uning o'rinbosarlaridan biri tomonidan zaruratga qarab yiliga kamida ikki 
marta chaqiriladi. Shuningdek, sessiya tegishli Kengash deputatlari kamida uchdan ikki 
qismining tashabbusi bilan ham chaqirilishi mumkin. 
Xalq  deputatlari  Kengashlari  va  hokimlar  o'z  faoliyati  yuzasidan  va  vakolati 
doirasida  tegishli  qarorlar  va  farmoyishlar  chiqarishi  to'g'risida  aytib  o'tilgan  edi. 
«Mahalliy  davlat  hokimiyati  to'g'risida»gi  qonunda  mahalliy  vakillik  organlari  va 
hokimlarining  aktlari  Konstitutsiya,  qonunlar,  Oliy  Majlis  qarorlari,  respublika 
Prezidentining  farmonlari  va  farmoyishlari,  Vazirlar  Mahkamasining  hujjatlariga  zid 
bo'lmasligi kerakligi ta'kidlangan. 
Viloyat,  tuman  va  shahar  xalq  deputatlari  va  hokimlar  faoliyatining  qonuniy 
bo'lishi turli vositalar orqali nazorat qilinadi. 
Ma'lumki,  Mahalliy  Kengashlarning  Konstitutsiyaga,  qonunlarga,  respublika 
Prezidentining  farmonlari,  farmoyishlari  va  qarorlariga  zid  keladigan  qarorlari 
O'zbekiston  Respublikasi  Oliy  Majlisi  tomonidan  bekor  qilinadi.  Quyi  pog'onadagi 
Kengashlarning  qarorlari  yuqori  pog'onadagi  Kengashlar  tomonidan  bekor  qilinishi 
mumkin. 
Hokimlarning Konstitutsiya va qonunlarga, Prezident farmonlari, farmoyishlari va 
qarorlariga,  Vazirlar  Mahkamasi  hujjatlariga  zid  keladigan,  shuningdek,  hokimlarning 
respublika manfaatlariga zid keladigan hujjatlari O'zbekiston Prezidenti tomonidan yoki 
Vazirlar Mahkamasi tomonidan to'xtatib qo'yiladi yoki bekor qilinadi. 
Hokimlarning  qarorlarini  xalq  deputatlari  Kengashlari  ham,  quyi  hokimlarning 
qarorlarini yuqori turuvchi hokimlar ham bekor qila oladi. Bularning hammasi Mahalliy 
Kengashlar  va  hokimlarning  faoliyatida  qonuniylik  prinsipining  amalga  oshirilishini 
kafolatlaydi. 
Ularning o'z faoliyatlarini qonuniylik asosida olib borishlarining yana bir kafolati 
hokimlar  chiqargan  hujjatlar  (qaror  va  farmoyishlar)  yuzasidan  sudga  shikoyat  qilish 
mumkinligidir.  Ushbu  qonunning  28-moddasida  ko'rsatilishicha,  fuqarolar,  jamoat 
birlashmalari,  korxonalar,  muassasalar  va  tashkilotlar  hokimlar  chiqargan  huquqiy 
hujjatlar yuzasidan sudga shikoyat qilishlari mumkin. 
Shikoyat  bo'yicha  sud  qabul  qilgan  hujjatlar  barcha  davlat  organlari,  jamoat 
birlashmalari,  korxonalar,  muassasalar,  mansabdor  shaxslar  va  fuqarolar  uchun,  shu 
jumladan, hokimlar uchun ham majburiydir. 
Mahalliy  hokimiyat  organlari  faoliyatida  qonuniylikni  ta'minlashda  prokuratura 
organlarining  o'rni  katta.  O'zbekiston  Respublikasi  «Prokuratura  to'g'risida»gi 
qonunning 1-moddasida O'zbekiston Respublikasi Bosh prokurori va unga bo'ysunuvchi 
prokurorlar barcha davlat idoralari kabi hokimlarning qonunlarni aniq va bir xilda ijro 
etishini  nazorat  qilishi  belgilab  qo'yilgan.  Prokuratura  to'g'risidagi  qonunning  22-
moddasiga  binoan,  prokuror  hokimlarning  qarorlariga  nisbatan  protest  bildirish 
huquqiga  ega.  Shuning  uchun  ham  hokimning  O'zbekiston  Respublikasining 
Konstitutsiyasi  va  qonunlariga,  Prezident  va  hukumatning  hujjatlariga  zid  bo'lgan  va 
prokuror  protest  bildirgan  qarorlarini  shu  hokimning  o'zi  yoki  yuqori  turuvchi  hokim 
yoinki O'zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi, zaruratga qarab esa, O'zbekiston 
Respublikasi  Prezidenti  qayta  ko'rib  chiqadi.  Prokurorning  protestini  ko'rib  chiqish 
natijasi darhol prokurorga ma 'lum qilinadi.