Ma’ruza №7. 7-mavzu Shahar markazi

MA’RUZA №7.
7-mavzu Shahar markazi.
Ma’ruza rejasi:
1. Shaxar markazini funktsional vazifasi;
2. Shaxar jamoat funktsiyalarining xilma-xilligi;
3. Jamoat binolari oldidagi maydonlar.
Shahar markazi.

Shahar markazlarining tarxiy kompozitsiyasi uning shaharsozlik profili kattaligi, tabiiy sharoitlar bilan belgilanadi.

Markazlar o’zining xarakteri va tarkibiga ko’ra ma’muriy-xo’jalik, madaniy-maishiy muassasa va korxonalarni universal ixtisoslashgan do’konlarni birlashtiruvchi kompleks yoki ularda qandaydir alohida xizmat ko’rsatish turi muassasalari joylashgan ixtisoslashgan markazlar bo’lishi mumkin.
Barcha xil jamoat markazlari hududlarining o’lchamlari quyidagi omillarga bog’liq:

• 
  tarkibiy tuzilma kattaligiga;
  
• 
  shahar profiliga (masalan, kurort shaharlarda sog’liqni saqlash va madaniyat ob’ektlari ko’proq);
  
• 
  iqlimiy sharoitlarga (shimoliy tumanlarda markazlar ancha ixcham, janubiy tumanlarda ko’kalamzor hududlarning nisbiy hissasi kattaroq);
  
• 
  aholi joylashuvi tizimidagi ahamiyati (tayanch shaharlarda kelayotgan aholiga xizmat ko’rsatishni hisobga olib shakllangan markazlar ancha rivojlangan);
  
• 
  shaharning umumiy kattaligi.
  

Shahar markazining umumiy kattaligi bitta odamga 2 - 3 m2 hisobidan olinadi Umumshahar markazida xizmat ko’rsatish muassasalari va korxonalari hududini quyidagicha taqsimlash tavsiya etiladi:

• 
  ma’muriy - ish yuritish qismi - 10 %;
  
• 
  madaniy oqartuv qismi - 80 %;
  
• 
  savdo-maishiy qismi - 8 %;
  
• 
  kommunal qismi - 2 %.
  

Shahar markazining tuzilmasi va vazifalari.
Shaharning jamoat markazi o’zida etarli darajada murakkab rejaviy tizimni mujassam etuvchi shahar rejaviy tuzilmasining muhim elementi hisoblanadi.
Zamonaviy shaharning jamoat markazi deb, yagona rejaviy va arxitekturaviy-hajmiy kenglik tizimiga birlashgan asosiy jamoat binolari joylashgan hudud tushuniladi. Bu hududga aholiga epizodik xizmat ko’rsatish vazifalarini bajaruvchi bosh ma’muriy, madaniy-maishiy, transport, kommunal-xo’jalik, savdo va boshqa muhim muassasa binolari joylashadi.
Shaharning jamoat markazi shahardagi barcha tarkibiy qismlarni bog’lovchi muhim tugun hisoblanadi. Shaharning ijtimoiy hayoti madaniy-maishiy xizmat ko’rsatish muassasa va markazlari tizimining shakllanishiga bog’likdir.