Ma’ruza 6: To’ldiruvchilarning kimyoviy xossalari

6.3. Ishqor karbonat bilan reaktsiyasi

Kam tarkibli kremnezemga nisbatan yuqori miqdordagi kremnezem

kerakli miqdordagi ishqorlar bilan kengayishning ortishiga olib keladi, biroq to’ldiruvchining reaktsiyaga kirishuvchi yuzasi qanchalik katta bo’lsa ishqorning miqdori ham shuncha oz bo’ladi, natijada silikat ishqorli gel hosil bo’ladi. Boshqa tomondan kalьtsiy gidrooksidining kam harakatchanligi tufayli, reaktsiyaga faqat kalьtsiy oksidi ishtirok etadi, u esa bevosita to’ldiruvchi yuzasi bilan kontaktga kirishadi.
SHu sababli ham kalьtsiy gidrooksidi miqdori to’ldiruvchining umumiy yuzasiga bog’liq bo’lmaydi. Bunday sharoitda kengaymaydigan hamda salbiy ta’sir ko’rsatmaydigan kalьtsiy silikat ishqorlari vujud-ga keladi. Mayin tuyilgan kremnezem materiallarni katta reaktsiyaga kirishish xususiyatiga ega donalarga kiritish orqali ularning kengayishi kamaytiriladi.
Ta’kidlab o’tish lozimki, aktiv mineral qo’shimchalar, masalan tuyil-gan shisha pireks yoki uchuvchan kullar yirik to’ldiruvchilar donalarini
o’tkazuvchanligini kamaytiradi. Yetarlicha miqdorda kremnezem qo’shish orqali dastlabki reaktsiyaga kirishish qobiliyatini kam ishqorli tsement kabi kontsentratsiyaga tushirish mumkin. Biroq kiritilayotgan mayda tuyilgan kremnezemning aniq miqdori qo’llanilishi ozim. Asosan, tsementning xar 0,5% ishqori uchun 20g reaktsiyaga kirishuvchi kremnezemni ishlatish tavsiya etiladi


Nazorat savollar.
1. Beton to’ldiruvchilarining tsement ishqori bilan reaktsiyasini tushuntirib bering
2. Aralashmalarning umumiy reaktsiyasini tushuntirib bering
3. Ishqor karbonat bilan reaktsiyasini tushuntirib bering

Foydalanilgan adabiyotlar
1. Properties of concrete Fifth Edition A. M. Neville, First published 2011.
2. Akramov X.A., Nuritdinov X.N. Beton va temir-beton buyumlari ishlab chiqarish texnologiyasi. Darslik. T., 2011.
3. E.K.Qosimov., Nizomov T.A. Qurilish ashyolari. Darlik. T., O’zbekiston. 2014.
4. Akramov X.A., Raximov SH.T., Nuritdinov X.N., Turopov M.T. Beton to’ldirgichlari texnologiyasi. O’quv qo’llanma (lotin imlosida).T., Arxitektura, qurilish innovatsiya va integratsiya markazi. 2012.