Ma’ruza №5 Uch fazali elektr zanjirlarida yuqori garmonikalar

Маъруза №25

Ferrorezonans hodisasi

Po‘lat o‘zakli induktiv g‘altak (nochiziq element) va kondensator (chiziqli element) o‘zaro ketma-ket yoki parallel ulangan zanjirda yuz beradigan rezonans ferrorezonans deb ataladi. Chiziqli zanjirlardagi rezonansdan farqli o‘laroq, nochiziq zanjirlarda rezonans rejimini nafaqat zanjir parametr(L, C)larini yoki manba kuchlanishi (tok manbai toki) chastotasini, balki manba kuchlanishi (tok manbai toki) qiymatini rostlab ham hosil qilish mumkin. Bunda tok va kuchlanish asosiy garmonika orasidagi faza siljish burchagini ishorasi o‘zgarishi kuzatiladi. Quyida ferrorezonans hodisasiga 1963 yilda prof. G’.R.Raximov tomonidan berilgan ta’rifni keltiramiz: «Ferrorezonans – nochiziq induktivlik va chiziqli kondensatordan iborat konturning ma’lum parametrlaridagi chastotasi manba chastotasiga teng, amplitudasi esa maksimumga yaqinlashadigan davriy avtoparametrik ravishda qo‘zg‘aladigan elektromagnit tebranishlar paydo bo‘lish hodisasidir». Ferrorezonans hodisasini o‘rganishda tahlilni soddalashtirish maqsadida induktiv g‘altakdagi nosinusoidal tok va kuchlanishlar ekvivalent sinusoidalar bilan almashtiriladi. Reaktiv elementlarning o‘zaro ulanish usuliga qarab, zanjirda kuchlanishlar va toklar ferrorezonansi kuzatiladi.