Ma’ruza-25 Global kompyuter tarmoqlari

WAN kommutatsiya tushunchalari

WAN kommutatsiyalangan tarmoqlar ikki toifaga bo'linadi:

• Kanallar kommutatsiyasi

POTS, ISDN

• Paketlar kommutatsiyasi.

Frame Relay, ATM, X.25

Global kompyuter tarmoqlari

Global kompyuter tarmoqlari turli mamlakatlarda, turli qit'alarda joylashgan abonentlarni birlashtiradi, ya’ni global tarmoq – dunyoning ixtiyoriy davlatidagi kompyuterlarni o’zida birlashtirish imkoniniga ega bo’lgan tarmoq. Abonentlar orasida aloqa bunday tarmoqlarda telefon aloqa liniyalarda, radioaloqa va sputnik aloqa tizimlari asosida amalga oshiriladi. 

ATM texnologiyasi

ATM (asynchronous transfer mode) texnologiyasi ma’lumotlar uzatishni turli texnologiyalari qo’llanilgan tarmoqlarni birlashtirish imkoniyatiga ega. Telekommunikatsiyaning barcha operatorlari bu texnologiyani qo’llaydi va multiservisli tarmoqni yaratishda asosiy texnologiyalardan biri hisoblanadi. ATM texnologiyasida qayd etilgan o’lchamdagi 53 bayt bo’lib, xatoliklarni aniqlash va to’g’rilash faqat sarlavxada amalga oshiriladi. Bu texnologiya yacheykali kommutatsiya deb ataladi.

ATM texnologiyasi

ATMni amalga oshirish odatda qurilmali ta’minot yordamida amalga oshiriladi. Buning hammasi multipleksorlash bilan birgalikda ushlanib qolish vaqtini kamaytiradi, bu esa rael vaqtda trafikni uzatishda zarurdir. Yacheykani sarlavxasi va foydali yuklama maydoni mos xolda 5 va 48 bayt. Bundan tashqari foydali yuklama maydonida birdan ikki baytgacha uzunlikdagi katta bo’lmagan sarlavxa bo’lishi mumkin. Foydali yuklama blokiga sarlavxani qo’shilishi inkapsulyatsiya jarayoni sifatida aniqlangan.

ATMni amalga oshirish odatda qurilmali ta’minot yordamida amalga oshiriladi. Buning hammasi multipleksorlash bilan birgalikda ushlanib qolish vaqtini kamaytiradi, bu esa rael vaqtda trafikni uzatishda zarurdir. Yacheykani sarlavxasi va foydali yuklama maydoni mos xolda 5 va 48 bayt. Bundan tashqari foydali yuklama maydonida birdan ikki baytgacha uzunlikdagi katta bo’lmagan sarlavxa bo’lishi mumkin. Foydali yuklama blokiga sarlavxani qo’shilishi inkapsulyatsiya jarayoni sifatida aniqlangan.