Ma’ruza-25 Global kompyuter tarmoqlari

Istalgan marshrutlashtirish protokolining o’zagi marshrutizator-manbadan marshrutizator-qabulagichga paketni yo’lini aniqlaydigan algoritm (marshrutlashtirish algoritmi) hisoblanadi. Marshrutlashtirish algoritmining vazifasi oddiy: berilgan marshrutizatorlar va ularni bog’laydigan liniyalar ko’pligi uchun marshrutlashtirish algoritmi marshrutizator-manbadan marshrutizator-qabulagichga “optimal” yo’lni aniqlaydi. “Optimal” so’zi “minimal narxli” yo’lni bildiradi. Biz ko’ramizki, biroq amalda o’yinga xavfsizlik masalalari kabi strategik mulohazalar kiradi.

Istalgan marshrutlashtirish protokolining o’zagi marshrutizator-manbadan marshrutizator-qabulagichga paketni yo’lini aniqlaydigan algoritm (marshrutlashtirish algoritmi) hisoblanadi. Marshrutlashtirish algoritmining vazifasi oddiy: berilgan marshrutizatorlar va ularni bog’laydigan liniyalar ko’pligi uchun marshrutlashtirish algoritmi marshrutizator-manbadan marshrutizator-qabulagichga “optimal” yo’lni aniqlaydi. “Optimal” so’zi “minimal narxli” yo’lni bildiradi. Biz ko’ramizki, biroq amalda o’yinga xavfsizlik masalalari kabi strategik mulohazalar kiradi.

Marshrutlashtirish algoritmlarini ifodalash uchun tarmoq graf sifatida qaraladi. Grafning tugunlari paketlarni harakatlanishi haqida qaror qabul qilinadigan marshrutizatorlar-nuqtalar, bu tugunlarni bog’laydigan liniyalar (graflar nazariyasi terminologiyasiga muvofiq “qirralar” deyiladigan) esa marshrutizatorlar orasidagi fizik liniyalar hisoblanadi. Har bir aloqa liniyasiga bu liniya bo’yicha paketning qayta uzatilishi “narxidan” iborat bo’lgan qandaydir qiymat mos keladi. Narx liniyaning fizik uzunligiga (masalan,transokean kabeli bo’yicha kadrni uzatilishi narxi quriuqlikda yotqizilgan qisqa kabel bo’yicha uzatish narxidan qimmat bo’lishi mumkin), liniya bo’yicha ma’lumotlarni uzatish tezligiga yoki liniyaning moliyaviy narxiga bog’liq bo’lishi mumkin.

Marshrutlashtirish algoritmlarini ifodalash uchun tarmoq graf sifatida qaraladi. Grafning tugunlari paketlarni harakatlanishi haqida qaror qabul qilinadigan marshrutizatorlar-nuqtalar, bu tugunlarni bog’laydigan liniyalar (graflar nazariyasi terminologiyasiga muvofiq “qirralar” deyiladigan) esa marshrutizatorlar orasidagi fizik liniyalar hisoblanadi. Har bir aloqa liniyasiga bu liniya bo’yicha paketning qayta uzatilishi “narxidan” iborat bo’lgan qandaydir qiymat mos keladi. Narx liniyaning fizik uzunligiga (masalan,transokean kabeli bo’yicha kadrni uzatilishi narxi quriuqlikda yotqizilgan qisqa kabel bo’yicha uzatish narxidan qimmat bo’lishi mumkin), liniya bo’yicha ma’lumotlarni uzatish tezligiga yoki liniyaning moliyaviy narxiga bog’liq bo’lishi mumkin.