Ma’ruza №2 Kon jinslarini shpur va skvajinalar burgulash yordamida parchalash usullari

Engil

 

  (og’irligi-40t  gacha,  hosil  qiladigan  uqli  (P

6

=6-12)  kuchlanishi-200 

kN.gacha, (skvajina diametri 150-220 mm.) 

Urta

  (og’irligi-65t  gacha  hosil  kiladigan  uqli  P

6

=(10



14)  kuchlanishi  –350 

kN.gacha, skvajin diametri 220-270mm.) 

Og’ir

  (og’irligi  –120t  gacha,  hosil  qiladigan  uqli  (P

6

=14



17)  kuchlanishi  –

700 kN.gacha, skvajina diametri 295-320 mm) 

turlarga bulinadi. 

2SBSh-200N  rusumli  dastgoh  kursatkichi  P

6

=6



12  bulgan  tog’  jinslarida 

Burgilash  ishlarini  olib  borishga,  SBSh-250MN  dastgohi  kursatkichi  P

6

=12



18 

bulgan  tog’  jinslarida  Burgilash  ishlarini  olib  borishga  muljallangan.  Keyingi, 

ya’ni  SBSh-320  dastgohi  yuqori    quvvatli  EKG-12,5  va  EKG-20  ekskavatorlari 

bilan birga ishlaydi.  

Tog’ jinslarini havo-kuch zarbli dastgohlar bilan burg’ulanganda – jinslarni 

emirilishi  botuvchi  havo-kuch  zarbli  mexanizm  yordamida  amalga  oshiriladi.  Bu 

mexanizmning ishlashi quyidagicha buladi.  

Teshuvchi  shtangaga  kelayotgan  siqilgan  havo  boyokli  porshenli  ilgarilanma-

qaytma  harakatga  keltiradi  va  o’z  navbatida  boyok  koronka  dumchasiga  zarba 

---

beradi.  Jinsning  emirilishi  esa  zarba  bergan  lahzada  va  zarbalar  oralig’idagi 

vaqtda-aylanayotgan koronkaning lezviyasi bilan tirnashi hisobiga sodir buladi.  

Hosil bulgan Burgilash chiqindisi siqilgan havo yordamida yoki xavo va suv 

aralashmasi  bilan  chiqarib  tashlanadi.  Chang-quruq  usulda  yoki  havo  va  suv 

aralashmasi  bilan  bostiriladi,  chunki  havo-kuch-zarbasi  skvajina  ichida  bulib,  xar 

qanday  chuqurlikda ham  uning zarba  kuchi uzgarishsiz qoladi.  Buning natijasida, 

skvajina chuqurligi oshgani bilan Burgilash tezligi amalda uzgarishsiz qoladi.  

Skvajinalarni SBO rusumli dastgohlar bilan olovli burg’ulaganda tog’ jinslarining 

emirilishi – yuqori temperatura ta’sirida tog’ jinslarida paydo buladigan kuchlanish 

hisobiga  sodir  buladi.  Bunda  tosh  emiruvchi  asbob  bulib,  issiq  Burgilash 

(termobur)  xizmat  qiladi. Olov  oqimli  gorelkaning  yonish  kamerasida  yonilg’i  va 

oksidlovchi aralashadi va yuqori t

0

 li gazli oqim paydo buladi. Hamda u apparatdan 

utayotib  tovush  tezligidan  yukori  tezlikka  ega  buladi.  Bunda  asosiy  texnologik 

amallar quyidagilar hisoblanadi: 



 

Gorelkani yoqish, xususiy Burgilash 



 

Skvajinani kengaytirish  



 

Skvajinani tozalash 

Yonilgi  sifatida  kerosin,  dizel  yonilgisi  ishlatilib,  oksidlovchi  bulib  kislorod  yoki 

siqilgan havo xizmat qiladi. 

Skvajinalarni  kombinastiyali  Burgilash

.  Tog’  jinslarini  termomexanik 

emiriluvchi  kombinastiyalashgan  mexanik  Burgilash  usuli.  Kombinastiyalashgan 

mexanik  Burgilash  zarbli-sharoshkali  Burgilash  va  kesuvchi-sharoshkali 

Burgilashlar kiradi.  

Kesuvchi-sharoshkali  Burgilash  asbobida  kesuvchi  va  sharoshkali  dolotalar 

birlashtirilgan. Bunday asboblar sinovdan utkazilganda shu narsa ma’lum buladiki, 

kursatkichi P

v



10 bulgan tog jinslari burgulanganda eng yukori burgulash tezligiga 

erishiladi (sharoshkali doloto ishlatilgandagi tezlikdan yukori). 

Termomexanik  burgulash  prinstipining  mohiyati  shundaki,  qazish  joyiga 

tog’ jinsi avvaliga qizdiriladi va shundan har xil dolotalar yordamida emiriladi.  

Burgilashning  eng  yangi  usullariga  (ishlab  chiqishning  ekspremental 

stadiyasiga) portlatib Burgilash plazmali va ultrotovushli Burgilashlarni aytib utish 

mumkin.