Маъруза №18 Мавзу: Мухандис-геологик қидирув ишларининг мақсади ва вазифалари ҳақида умумий маълумотлар

Маъруза № 7 Мавзу: Муҳандис-геологик қидирув ишлари

•  
• Режа:
• 1. Мухандис -геологик қидирув ишларининг лойиҳалаш босқичлари.
• 2. Мухандис-геологик ишларининг турлари.

Таянч сўзлар:

• Мухандис-геологик қидирув ишларининг мақсади ва вазифалари,босқичи, тур-лари, тайёргарлик ишлари,техник –ло-йиҳа, ишчи чизма,дала, кузатув, лабо-ратория, хона,муҳандис- геологик съём-ка, қазув, тажриба ишлари.

• Муҳандис- геологик қидирув ишлари жой-ларнинг муҳандис-геологик шароитини ўр-ганиш учун олиб борилади.Шу мақсадда ишларнинг ҳажмини, турини аниқлаш учун лойиҳа тузилади.
• Транспорт иншоотларини лойиҳалашда, қуришда муҳандис- геологик қидирув иш-лари учун 3 босқичли ёки 2 босқичли лойиҳа тузилади.

• Агар иншоотни лойиҳалаш ёки қуриш керак бўлган жой муҳандис-геологик томонидан ўрганилмаган бўлса,у ҳолда лойиҳалаш 3 босқичда
• Агар яхши ўрганилган бўлса, у ҳолда 2 босқичда бажарилади.

• Қидирув иш-
• ларининг тур- лари

• Техник-иқтисо-
• дий лойиҳа

• Техник лойиҳа

• Иш чизмаси

1-босқич: Техник-иқтисодий лойиҳа-

• 1-босқич: Техник-иқтисодий лойиҳа-
• иншоотни лойиҳалаш ёки қуриш керак бўлган жойда мавжуд адабиётлардан, ар-хив ҳужжатлардан фойдаланиб ва муҳан-дис – геологик съёмка орқали транспорт иншоотларини ўтказиш жойини танлаш учун иш олиб борилади.Бунинг учун лойи-ҳа тузилади.

2- босқич: Техник лойиҳа-

• 2- босқич: Техник лойиҳа-
• иншоотни лойиҳалаш ёки қуриш керак бўлган жойнинг муҳандис-геологик ша-роитини ифодалаб бериш учун барча му-ҳандис-геологик ишлар бажарилади.

3- босқич: Иш чизмаси-

• 3- босқич: Иш чизмаси-
• бу босқичда лойиҳа иншоотларни қуриш давомида пайдо бўлган муҳандис-гео-логик муаммолар учун лойиҳа тузилади ва бажарилади.

• Муҳандис-геологик қидирув ишларини бажариш учун олдин тайёргарлик ишлари амалга оширилади.
• Тайёргарлик ишларида қидирув ишларига керак бўлган ҳамма асбоб- ускуна ва қуроллар тайёрланади.

Муҳандис-геологик ишларига қуйидаги ишлар киради:

• Хона
• ишлари

• Лабора-тория
• ишлари

• Геофи-зик
• ишлари

• Кузатув ишлари

• Тажриба
• ишлари

• Қазув ишлари

• Муҳан-дис-
• геологик
• съёмка

• Қилина-
• диган
• ишлар

• Муҳандис-геологик съёмка-
• иншоотни лойиҳалаш ёки қуриш керак бўлган жойнинг геологик ва геоморфо-логик тузилиши, Ер ости сувларининг ётиши ва унинг турлари, геологик жа-раён ва ҳодисалар ўрганилади.

• Қазув ишлари-
• муҳандис-геологик съёмка вақтида белги-ланиб олинади. Қазув ишларида – Ер қоби-ғидаги Ер ости сувларининг жойланиши, грунт қаватларининг геологик тузилиши, ҳамда грунтларнинг мустаҳкамлигини аниқлайди.

• Тажриба ишлари-
• грунтларнинг сув ўтказувчанлиги, улар-нинг куч таъсирида сиқилиш даражаси
• аниқланади.

• Кузатув ишлари-
• автомобил йўллари, кўприк ва туннелларни лойиҳалашда Ер ости суви сатҳининг вақт мобайнида ўзгариши кузатилади. Шунинг-дек, қурилаётган ёки қурилмоқчи бўлган ин-шоот яқинида учрайдиган жараён ва ҳоди-салар махсус нуқталар орқали кузатилади.

• Геофизик ишлари-
• геофизик услублардан фойдаланиб, му-ҳандис - геологик ишларини арзонлашти-риб берувчи услублар бўлиб, жойнинг ли-тологик тузилишини, Ер ости сувларининг чуқурлигини, грунтларнинг баъзи бир хос-саларини қазилмасдан аниқлаш мумкин бўлган ишлар киради.

• Лаборатория ишлари-
• грунтнинг донодорлиги, минерологик ва химиявий таркиби, физик ва механик ҳусусиятларини аниқлайди.

• Хона ишлари-
• муҳандис- геологик ишларини бажариш вақ-тида, ҳамда бу ишлар тугагандан кейин ҳам хона ишлари бажарилади, ҳамма қилинган ишлар қайта кўриб чиқилади, тартибга соли-нади.Жойнинг муҳандис - геологик харитаси, қирқими ва турли чизмалар чизилади ва ҳисо-бот ёзилади.

• Ҳисоботнинг кириш қисмида бажарилган ишнинг мақсад ва вазифалари ёритилади.
• Кейинги бўлимларда жойнинг табий шароити, қурилиш материаллари, геологик тузилиши, гео-морфологик, гидрогеологик шароити, тарқалган жараён ва ҳодисалар, грунтларнинг муҳандис-геологик ҳусусиятлари ёритилади.
• Ҳисоботнинг сўнгги қисмида жойнинг муҳандис-геологик шароитига қараб, ҳулоса чиқарилади. Ҳар бир бўлимга таъриф берилгандан сўнг, шу бўлимга тегишли харита, қирқим ва чизмалар ёпиштирилади.