Ma’ruza №13. Ko‘mir konlarini ochish. Reja: 1

O’zbekiston ko’mir tarmog’ining tarixi 

O’rta  Osiyoda  Ikkinchi  jahon  urushi  boshlanishdan  oldin  ochilgan  Angren  ko’mir 

konining  sanoat  o’zlashtirishining  boshlanishi  O’zbekistonning  ko’mir  tarmog’ining  barpo 

etilishi bilan belgilandi. 

Ko’mir konining ishlatilishi 1940-1943 yillari oltita shahtaning yer osti usuli bilan qazib 

olinishidan  boshlangan.  Ko’mir  konining  qurilishi  1941  yili  boshlangan.  Kon  qazish  texnikasi 

sifatida  takomillashtirilmagan  va  kam  ishlab  chiqarish  quvvatiga  ega  bo’lgan,  temir  yo’lda 

harakatlanadigan  cho’michi  sig’ishi  1-1,25  m

3

  bo’lgan  “Marion”  (AQSH)  firmali  bug’li 

ekskavatorlar qo’llanilgan. 

1948 yilda “Angrenko’mir koni” ishlatilishga topshirilgan va bu sana O’zbekiston ko’mir 

sanoatining  rivojlanishining  boshlanishi  deb  hisoblanadi,  chunki  ko’mir  koni  nafaqat 

respublikaning  balki  butun  O’rta  Osiyoning  asosiy  va  eng  katta  ko’mir  qazish  korxonasi 

hisoblanadi.  Shu  yilning  o’zidayoq  9-sonli  shaxta  ishga  tushirilgan.  Ko’mir  koni  ishga 

tushirilgan vaqtdan beri 130 mln tonnadan ortiq ko’mir bergan, 30 mln tonnasi 9-sonli shaxtasida 

qazib olingan. 

1994  yildan  O’zbekiston  Respublikasi  Vazirlar  Mahkamasining  271-sonli  “O’zbekiston 

Respublikasi  ko’mir  sanoati  boshqarmasining  tizimini  takomillashtirish  choralari  to’g’risida”gi 

qarorining  qabul  qilinishi  bilan  ko’mir  sanoatida  islohotlar  boshlangan,  ushbu  qarorda  ko’mir 

korxonalarning bosqichli qazib olish mexanizmi va tartibi tasdiqlangan. 

O’zbekiston  1900  mln  tonna  miqdorda  topib  olingan  ko’mir  zahiralariga  ega,  shu 

jumladan qo’ng’ir ko’mir – 1853 mln. tonna, tosh ko’mir – 47 mln. tonna. Prognoz resurslari 5,7 

mlrd. tonnadan oshiq ko’mirni tashkil etadi. Tosh ko’mirning katta zahiralari janubiy tumanlarda 

– Surhondaryo va Qashqadaryo viloyatlarida to’plangan. Xozirgi vaqtda ko’mir qazish ishlari 3 

ta ko’mir konlarida olib  borilmoqda:  Angren qo’ng’ir ko’mirining ko’mir konida, Shargun’ va 

Boysun tosh ko’mirning ko’mir konlarida.