Ma'ruza №1 Paskal tilining umumiy tavsifi


Shartli operator,shart, joylashtirilgan operatorlarni tushuntiring?



Download 336,5 Kb.
bet6/9
Sana03.01.2020
Hajmi336,5 Kb.
#31913
1   2   3   4   5   6   7   8   9
Bog'liq
Ma'ruza №1 Paskal tilining umumiy tavsifi

Shartli operator,shart, joylashtirilgan operatorlarni tushuntiring?

  • Shartli operatorlarga izoh bering?

  • Tanlash operatori ko`rinishi?

    Ma’ruza .№ 9 Variant tanlash operatori O’tishli operatorlar

    Reja :


    1 Tanlash operatori .

    2. Foydalanuvchi xisob tipli selektor:


    Tanlash operatori,selektor,parametrlar ruyxati,tanlash o’zgarmaslari ruyxati.



    Tanlash operatori CASE mavjud variantlardan tanlash imkoniyatini beradi. U xar biriga tanlash o’zgarmaslari ruyxati (ruyxat bitta o’zgarmasdan iborat bulishi mumkin) tegishli selektor deb nomlangan ifodadan va parametrlar ruyxatidan iborat.

    Formati:


    CASE OF

    :

    :

    . . .


    :

    ELSE

    END;

    O’zgarmaslar tipi doim selektor tipiga tugri kelishi kerak . Selektor uchun real va string tiplari man etilgan.



    CASE operatori kuyidagicha ishlaydi. Birinchi navbatda selektor- ifoda kiymati xisoblanadi, keyingi navbatda joriy selektor kiymatiga teng bulgan o’zgarmas katnashgan operator bajariladi. Agar xech kaysi o’zgarmas selektorning joriy kiymatiga teng bulmasa ELSE suzidan keyingi operator bajariladi. Agar ELSE suzi bulmasa END suzidan keyingi operator ishga tushadi,ya’ni CASE chegarasidan keyingi operator.

    Selektor butun sonli ( -32768..32767 diapazonida bulgan) bulev, liter yeki foydalanuvchi tipiga boglik bulishi kerak .

    O’zgarmas kiymatlar ruyxati tasodifiy kiymat yeki diapazondan iborat, ular bir-biridan vergul yerdamida ajratiladi. Diapazon chegaralari ikkita biri-biridan ".." belgisi yerdamida ajratilgan uzgaramas sonlar yerdamida yeziladi. O’zgarmaslar tipi selektor tipiga tugri kelishi kerak.

    Kuyida CASE operatorining tipik yezilish tartibi ko’rsatilgan:

    Interval tipli selektor :

    CASE I OF

    1..10: Writeln ('rakam ', I:4, ' diapazon 1 - 10');

    11..20: Writeln ('rakam ', I:4, ' diapazon 11 - 20');

    21..30: Writeln ('rakam ', I:4, ' diapazon 21 - 30')

    ELSE Writeln ('chislo ', I:4, ' kontrolya chegarasidan tashkarida')

    END;

    Butun son tipli selektor :



    CASE I OF

    1: Z := I + 10;

    2: Z := I + 100;

    3: Z := I + 1000

    END;

    Foydalanuvchi xisob tipli selektor:



    VAR

    Season: (Winter, Spring, Summer, Autumn);

    BEGIN

    ... CASE Season OF



    Winter: Writeln('Winter');

    Spring: Writeln('Spring');

    Summer: Writeln('Summer');

    Autumn: Writeln('Autumn')

    END;

    END;


    Xizmatchi so`z va iboralar: CASE ,REPEAT va UNTIL ,FOR, REPEAT, WHILE,CASE I OF,IF,THEN,ELSE

    Savol va Topshiriqlar:

    1.Tanlash operatori deb nimaga aytiladi?

    2. Foydalanuvchi xisob tipli selektorni tushuntiring?

    Ma’ruza .№ 10 Pascal da ma’lumotlar tarkibi : statik va dinamik tasnifi

    Reja


    1. Asosiy funksiyalar, apifmetik funksiyalar, matematik funksiyalar,

    2. Statistik funksiyalar, kidipish funksiyalari, mantikiy funksiyalar

    Kuyidagifoydalanadigan " kiymat" suzi aloxida katak yeki uz-

    gapmasni bildipadi. "puyxat" suzi blokni yeki bipnecha vepgullap

    bilan sanalgan kataklap blokini bildipadi.


    Apifmetik funksiyalar

    "+" kushish, "-" ayipish, "*"- kupaytipish, "/" bulish, "$$" yeki

    ^ dapajaga oshipish "%" - ppsentni xisoblash.
    Matematik funksiyalar

    ABS (kiymat)- absolyut kiymat

    EXP (kiymat)- eksponenta ("ye"ning "kiymat" dapajasi)

    INT (kiymat)- Butun kism

    LN (kiymat)- natupal logapifm

    LOG (kiymat)- unli logapifm

    MOD (kiymat1,kiymat2,)- "kiymat1," ni"kiymat2" ga bulishdan

    kolgan koldik

    ROUND (kiymatlap, aniklik) - "kiymat" ni kasp kismini "anik-

    lik" ga cha yaxlitlash

    SORT (rbqvfn) - kvadrat ildiz
    Tpigonometpik funksiyalar:

    ACOS (kiymat)- apkkosinus

    ASIN (kiymat)- apksinus

    ATAN (kiymat)- apktangens

    ATAN2(kiymat)- apktangens "kiymat1"/ "kiymat2"

    COS (kiymat)- kosinus

    PI (kiymat)- Pi soni: 3.14592563589793 ga teng

    SIN (kiymat)- sinus TAN (kiymat)- tangens


    Statistik funksiyalar

    AV (puyxat) - puyxatdagi elementlapni uptachasi

    COUNT - puyxatdagi elementlap soni

    MAX - puyxatdagi eng katta kiymat

    MIN - puyxatdagi engt kichik kiymat

    RAN - 0 dan 1 gacha opalikdagi tasodifiy son

    STD - puyxatdagi elementlapning

    SUM - puyxatdagi elementlap yigindisi

    VAR - puyxatdagi elementlap dispepsiyasi
    Kidipish funksiyalari

    LU (kattalik, jopiy ustun) - Bu funksiya bepilgan kattalikni

    kupsatilgan ustun opaligida izlab topib, uning ungdan papalel

    joylashgan kushni ustundagi kiymatni olib kuyadi.

    LU (kattalik, jopiy katop) - Bu funksiya bepilgan kattalikni

    kupsatilgan katop opaligida izlaydi va pastdagi papalel katopda

    joylashgan kiymatni upniga olib bopib kuyadi.

    HLU (kattalik, blok, masofa) - Bu funksiya bepilgan kattalik-

    ni kupsatilgan blokning eng yukopi katopidan topib, upniga kupsa-

    tilgan masofa (katoplap soni) buyicha pastki papalel katopdagi

    kiymatni olib bopib kuyadi.

    VLU (kattalik, blok, masofa) - Bu funksiya bepilgan kattalik-

    ni kupsatilgan blokning chapki ustunidan topib, upniga masofa bu-

    yicha (ustunlap soni) usha ustundan ungda joylashgan kiymatni kuyadi.


    Mantikiy funksiyalar

    IF(shartli, kiymat1, kiymat2) - agap shapt bajapilsa, funksiya

    kiymat1 ga ega buladi, aksincha bulsa kiymat2 ni.

    AND (kiymat1, kiymat2) - VA mantikiy funksiyasi. Agap kiymat1

    va kiymat2 post bulsa, POST (TRUE) kattalikka ega buladi, aksin-

    cha bulsa YeLGOH (FALSE) kiymat oladi.

    OR (kiymat1, kiymat2)- YeKI mantikiy funksiyasi. Agap kiymat1

    va kiymat2 post bulsa, POST (TRUE) kiymatga ega buladi, aksincha

    YeLGOH (FALSE) kiymat oladi.

    NOT (kiymat)- IHKOP mantikiy funksiyasi. Agap kiymat YeLGOH

    bulsa, POST (TRUE) kattalikka ega buladi.

    Tayanch so`z va iboralar: ABS,EXP,INT,LN,LOG,MOD,ROUND,SORT,ACOS,ASIN,ATAN,ATAN,PI,SIN,COS, COUNT,MAX,MIN, RAN

    Nazorat savollari:


    1. Elektpon jadval katori nima?

    2.Jadval ppotsessoplapi deganda nimani tushinasiz?

    3. sistemani yuklash qanday bajariladi?

    4. sistemaning ekpani nima?

    5. status-katop,.taklif-katopi,.komanda-katopi ,yepdam katoplari deganda nimani tushinasiz.

    6. Funksional tugmachalarning vazifalari nimalardan iborat?

    7.Jadval kupsopini boshqapish kaday amalga oshiriladi?

    8.Kipitish va taxpiplash pejimlapi qanday o’rnatiladi?

    9.Bepilganlapning asosiy tuplapi nima?

    10.Buypuklap nima?

    11.Funksiyalarni sanab bering?


    Ma’ruza .№ 11 Massivlar. Bir o'lchamli massivlar. Ko'p o'lchamli massivlar


    Reja

    1. Massiv tiplarini ifodalash

    2. Massivlar ustida ishlash

    3. Massiv elementlari ustida ishlash



    Massiv tiplarini ifodalash.


    Massiv, massiv elementlari, massivlarni ifodalash, bir ulchovli massiv, kup ulchovli massiv.

    Umumiy nomga ega bulgan bir xil Ko’rinishda tartiblangan elementlar ketma-ketligi massiv deb ataladi. Massiv uzgaruvchilari ularning komponentlari deb ataladi. Komponenta tipi - baza tipi xisoblanadi. Xar bir tip uzining indeksi va nomiga ega, ular kavs ichida keltiriladi.



    Massiv elementlari ixtiyeriy tipda, xattoki ma’lumotlar xam bulishi mumkin.Massiv elementlarining tiplari bazali deyiladi.Massiv elementlarining soni programma ishlash jarayenida unga uzlashtirib boriladi. Uning xar bir aloxida elementiga murojaat massiv elementlarigva mos kelgan indeks buyicha buladi.Massiv indeksi xuddi vektorlar indeksi tushunchasi kabi buladi. Massivlarni e’lon kilish uchun Array of (massivdan) suz birligi ishlatiladi.

    Yozilishi:


    TYPE

    = array[ indeks tipi ] of < komponenta tipi >;

    VAR


    : < tip nomi>;

    Massivlar tiplarni e’lon kilmasadan xam kullash mumkin::

    VAR

    : array[indeks tipi] of < komponenta tipi>;

    Misol.


    TYPE

    Klass = (K1, K2, K3, K4);

    Znak = array[1..255] of char;

    VAR


    M1: Znak; { Znak tipi tiplar bulimida oldindan keltirilgan }

    M2: array[1..60] of integer; { M2 massivining yozilishi}

    M3: array[1..4] of Klass;

    Mas:array[1..4] of integer;

    Massivning baza tipi xar qanday tip bulishi mumkinligi sababli, u boshqa massiv

    xam bulishi mumkin. Natijada, kup ulchamli massiv xosil buladi.

    Masalan.

    TYPE


    Vector = array[1..4] of integer;

    Massiv = array[1..4] of Vector;

    VAR

    Matr : Massiv;



    Xuddi shu strukturani boshqa turdagi yozuvni kullash natijasida xam xosil kilish mumkin:

    VAR


    Matr : array[1..4,1..4] of integer;

    Shu xildagi yozilishdagi massivlarda bitta indeks katnashsa, bu massiv bir ulchovli, ikkita indeks bulsa, ikki ulchovli, n indeks bulsa, n ulchovli massivlar deyiladi. Bir ulchovli massivlar vektorlarini ikki ulchovli massivlar matritsalarini ifodalashda ishlatiladi.


    Misol.

    VAR


    VectorZ: array[1..40] of real; { 40 elementdan tashkil topgan 1 ulchovli massiv }

    MatrU : array[1..8,1..8] of byte; { 8x8 elementdan tashkil topgan 2 ulchovli massiv }

    Trilf : array[1..4,1..5,1..8] of integer; { Uch ulchovli massiv }
    Massivlar bilan ishlashda konstantalar xam ishlatilishi mumkin.

    CONST


    G1 = 4; G2 = 6;

    VAR


    MasY : array[1..G1,1..G2] of real;

    Massiv elementlari xotirada ketma-ket joylashadi. Indekslari kichkina bulgan elementlar xotiraning pastki adreslarida saklanadi. Kup elementli massivlarda eng ung tarafdagi indeks birinchi bulib usib boradi. Masalan; Agarda


    A : array[1..5,1..5] of integer; bulsa u xolda massiv elementlari adreslarning usishi buyicha joylashadi:

    A[1,1]


    A[1,2]

    ...


    A[1,5]

    A[2,1]


    A[2,2]

    Download 336,5 Kb.

    Do'stlaringiz bilan baham:
  • 1   2   3   4   5   6   7   8   9




    Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
    ma'muriyatiga murojaat qiling

    kiriting | ro'yxatdan o'tish
        Bosh sahifa
    юртда тантана
    Боғда битган
    Бугун юртда
    Эшитганлар жилманглар
    Эшитмадим деманглар
    битган бодомлар
    Yangiariq tumani
    qitish marakazi
    Raqamli texnologiyalar
    ilishida muhokamadan
    tasdiqqa tavsiya
    tavsiya etilgan
    iqtisodiyot kafedrasi
    steiermarkischen landesregierung
    asarlaringizni yuboring
    o'zingizning asarlaringizni
    Iltimos faqat
    faqat o'zingizning
    steierm rkischen
    landesregierung fachabteilung
    rkischen landesregierung
    hamshira loyihasi
    loyihasi mavsum
    faolyatining oqibatlari
    asosiy adabiyotlar
    fakulteti ahborot
    ahborot havfsizligi
    havfsizligi kafedrasi
    fanidan bo’yicha
    fakulteti iqtisodiyot
    boshqaruv fakulteti
    chiqarishda boshqaruv
    ishlab chiqarishda
    iqtisodiyot fakultet
    multiservis tarmoqlari
    fanidan asosiy
    Uzbek fanidan
    mavzulari potok
    asosidagi multiservis
    'aliyyil a'ziym
    billahil 'aliyyil
    illaa billahil
    quvvata illaa
    falah' deganida
    Kompyuter savodxonligi
    bo’yicha mustaqil
    'alal falah'
    Hayya 'alal
    'alas soloh
    Hayya 'alas
    mavsum boyicha


    yuklab olish