Ma’ruza №1 Mavzu: Jismoniy madaniyat nazariyasi va metodikasi fanining maqsadi hamda vazifalari reja

 Jismoniy tarbiya jarayonida estetik tarbiya 
Jismoniy tarbiya jarayonida estetik tarbiyaning ham alohida vazifalari hal 
qilinadi va yo‟lga qo‟yiladi:
1.
Muomila estetikasini tarbiyalash. Gimnastika, sport, wyinlar, turizm, 
yuqorida bayon etilganidek, insonning barcha xususiy tomonlarini namoyon qiladi. 
Sportchilarning yurish-turishi sport hayotiy jarayoni va undan tashqarida havas 
qilgudekdir. Chunki uning asosida sharq xalqlari axloq normalari yotadi. Yomon 
muomala estetikaga zid deb baho beriladi.
2.
İnson gavdasining kwrinishi, shakli-shamoyilini ta`minlanadi. 
Jismonan garmonik rivojlangan odam gavdasining chiroyliligi, sog‟likning hayotiy 
qobiliyatlarining yaxshiligi belgisidir. Chernishevskiy: «inson g
o’z
alligi haqida 
gapirar ekanmiz, uning tarkibiy qismi shuni belgilaydiki, bizda u ajoyib taassurot 
qoldiradi. Unda hayot namoyon bo‟ladi, biz uni tushunamiz», - degan edi.
V.V. Gorinevskiy esa: «go‟zallik baxtga qarshi sog‟lik bilan 
qaramaqarshilikda emas, nosog‟lik esa, aksincha, normadan chetga chiqiboq, 
go‟zallik tushunchasini buzadi», - degan edi.
3.
Go‟zallikni qabul qila bilish qobiliyatini, sport texnikasi, harakatlar 
nafisligi ifodasida yashirin go‟zallikni his qila olishni tarbiyalash yotadi. Harakat 
texnikasi go‟zallik, harakat nafosati, uning mazmunini ifodalashning o‟zi ham 
go‟zal.
Jismoniy tarbiya jarayonida foydalanilayotgan harakat faoliyati bir-biriga 
wxshash emas. Lekin ularning har biri 
–
yugurishning chiroyliligi, balandlikka 
sakrash, rekord og‟irlikni kwtarishi texnikasi, gimnastika snaryadlarida «ishlash 
mahorati»-hammasi go‟zal.

---

Futbol maydonidagi wyinga qarab baho berish: «chiroyli wyin bwldi», «wyin 
juda qiziqarli chiqdi», «jamoa hujum paytida to‟p bilan muomala sanoatining 
yuqoriligini chiroyli namoyish qildi» deb va hokazolar.
Sportdagi harakat go‟zalligini tushunish tomoshabin yoki shug‟llanuvchiga 
huzur bahsh etadi. Sport kurashida go‟zallikni, chiroylilikni kwra olsak, bu bizning 
estetik didimizni, saviyamizni darajasini kwrsatadi.
Boks estetik sport turi emas, deb baho beradilar. Bu mulohaza to‟g‟rimi? 
Yuqori texnik tayyorgarlikka ega bo‟lgan bokschilar harakati olam-olam zavq 
beradi. Qolaversa ruhiy, axloqiy, jismoniy sifatlarni rivojlantiradi, namoyon qiladi. 
Yaxshi bokschi mard, irodali, botir bwlishi amaliyotdan aniq. Did bilan tushunib, 
tomosha qila olishni 
o’z
i estetik zavq beradi, uni tarbiyalaydi. Takomillashgan 
harakat texnikasi, avtomatizm darajasidagi harakat kwnikmasiga ega bo‟lgan 
sportchi yoki fizkul`turachilar harakat faoliyatini erkin, ravon, keraksiz kuch 
sarflashlarsiz, keraksiz harakatlarsiz bajaradilar.