Маъруза №1. Мавзу: Асосий тушунчалар. Ишлаб чиқариш ва технологик жараёнлар

Яккалаб ишлаб чиқаришга қуйидаги хусусиятлар мос:

• 1. Жиҳозларнинг универсаллиги (экспериментал цех амалда маълум турдаги автомобилларнинг ҳамма деталларини тайёрлай оладиган жиҳозларга эга);
• 2. Ишловчиларнинг нисбатан малакаси юқорилиги билан, чунки ҳар бир ишчи (дастгоҳчи, тункасоз, рихтовкачи, йиғувчи ва бошқалар) ҳар доим янги—янги амалларни бажариши керак.
• 3. Махсус мослама ва асбобларнинг жуда кам қўлланилиши, чунки уларни тайёрлашга анчагина маблағ талаб қилингани учун иқтисодий жиҳатдан фойдали эмас (фақатгина шундай ҳоллардагина амални бажариш уларсиз мумкин бўлмаганда); технология бўйича стандарт асбобларни қўллаш кўзда тутилади; барча ўлчашлар универсал ўлчаш асбоблари билан амалга оширилади (штангенциркул, линейка, микрометр ва бошқалар).

Серияли ишлаб чиқаришда кўпинча махсус жиҳозлар, механизациялашган ва автоматлашган қаторлар, махсус асбоблар, махсус назорат—ўлчаш асбобларидан (калибрлар, мосламалар, қурилмалар) фойдаланилади.

• Серияли ишлаб чиқаришда кўпинча махсус жиҳозлар, механизациялашган ва автоматлашган қаторлар, махсус асбоблар, махсус назорат—ўлчаш асбобларидан (калибрлар, мосламалар, қурилмалар) фойдаланилади.
• Серияли ишлаб чиқаришда яккалаб ишлаб чиқаришга қараганда меҳнат унумдорлиги ва маҳсулот сифати анча юқори, ўзаро алмашувчанлик таъминланади, таннарх бирмунча пасаяди.

Серияли ишлаб чиқаришда кўпинча махсус жиҳозлар, механизациялашган ва автоматлашган қаторлар, махсус асбоблар, махсус назорат—ўлчаш асбобларидан (мосламалар, қурилмалар) фойдаланилади.

• Серияли ишлаб чиқаришда кўпинча махсус жиҳозлар, механизациялашган ва автоматлашган қаторлар, махсус асбоблар, махсус назорат—ўлчаш асбобларидан (мосламалар, қурилмалар) фойдаланилади.
• Серияли ишлаб чиқаришда яккалаб ишлаб чиқаришга қараганда меҳнат унумдорлиги ва маҳсулот сифати анча юқори, ўзаро алмашувчанлик таъминланади, таннарх бирмунча пасаяди.

Машинасозликда заготовка ва дастлабки заготовка турлари мавжуд. Заготовка бу ишлаб чиқариш предмети бўлиб, ундан юза ғадир— будурлиги, шакли, ўлчами ва материал ҳусусиятларини ўзгартирилиб, детал тайёрланади.

• Машинасозликда заготовка ва дастлабки заготовка турлари мавжуд. Заготовка бу ишлаб чиқариш предмети бўлиб, ундан юза ғадир— будурлиги, шакли, ўлчами ва материал ҳусусиятларини ўзгартирилиб, детал тайёрланади.
• Дастлабки заготовка эса бу биринчи технологик амалдан аввалги заготовкадир.
• Детал деб йиғиш амалларини қўлламасдан бир хил материалдан (номи ва маркаси бўйича) тайёрланган буюмга айтилади. Масалан, тишли ғилдирак, тирсакли вал, цилиндрлар блоки, шатун, поршен, поршен халқаси ва бошқалар. Йиғиш бирлиги бу маҳсулотнинг таркибий қисмлари йиғиш амалларини қўллаб (пайвандлаш, пресслаш ва бошқа амаллар) тайёрланган маҳсулотдир. Масалан, радиатор ва бошқалар.
• Яримфабрикат — бу етказиб берувчи корхонанинг маҳсулоти бўлиб, қўшимча ишлов ва йиғиш ишларини талаб қилади.
• Комплектловчи буюмлар — бу етказиб берувчи корхонанинг маҳсулоти бўлиб, асосий ишлаб чиқарувчи корхона учун таркибий қисм бўлиб хизмат қилади.

Назорат саволлари:

• Назорат саволлари:
• 1. Машиносозлик заводнинг ишлаб чиқариш жараёни деб нимага айтилади?
• 2. Асосий ишлаб чиқариш жараёни деб нимага айтилади?
• 3. Ёрдамчи ишлаб чиқариш жараёни деб нимага айтилади?
• 4. Хизмат кўрсатувчи ишлаб чиқариш жараёни деб нимага айтилади?
• 5. Технологик жараён деб нимага айтилади?
• 6. Машинасозлик заводларининг қандай турларини биласиз?
• 7. Маҳсулотнинг қандай турларини биласиз?
• 8. Технологик жараённи бажарувчи қандай воситаларни биласиз?