Маъруза №1. Компьютер графикасига кириш

Adobe Photoshop

• 
  Adobe Photoshop — Adobe Inc. firmasi tomonidan ishlab chiqilgan va tarqatilyotgan koʻpfunksiyali grafik redaktor.
  

Asosan rastrli tasvirlar bilan ishlashga moʻljallangan, biroq bir nechta vektorli vositalariga ega.

• 
  Dastur Adobe firmasi mahsuloti sifatida mashhur va rastrli tasvirlarni tahrirlashda dunyoda eng oldi brendi hisoblanadi. Hozirda Photoshop macOS, Windows platformalariga, iOS, Windows Phone va Android mobil tizimlariga moslashtirilgan. Yana Windows 8 va Windows8.1 uchun Photoshop Express versiyasi ham mavjud. Adobe Photoshop tasvirlarni tahrirlashdagi proffesional redaktor hisoblanadi.
  

Dastur afzalliklari

• 
  Adobe Photoshop dasturi 20 dan ortiq formatdagi fayllar bilan ishlash imkoniga ega. Ular: PSD,
  

PSB, PostScript, EPS, DCS, EPS TIFF, BMP, GIF, JPEG, TIFF, PICT, PNG, PDF, ICO, IFF, PCX, RAW, TGA, Scitex CT, Filmstrip, FlashPix, JPEG2000 va boshqalar. Eng koʻp qoʻllaniladigan formatlar:

• 
  BMP (Windows Bit map — Windows ning vit xaritasi) — Windows muhitida ishlovchi
  

kompyuterlarda ekran osti tasvirlarini qoʻllovchi dastur Microsoft Paintda keng qoʻllaniladi.

• 
  JPEG, JPG (Joint Phonographic Experts Group) — hozirgi kunda eng koʻp qoʻllaniladigan formatlardan biri boʻlib, uning asosiy afzaliklaridan biri maxsus dastur yordamida fayl hajmini yetarlicha siqish imkonining mavjudligidir. Ammo faylni siqib, hajmini kichraytirish jarayonida tasvir sifatida oʻzgarish boʻladi. Fayl kuchli siqilganda tasvir sifati yomonlashishi mumkin. Ushbu formatdagi fayllar kompyuter xotirasida koʻp joy egallamaydi va hajm jihatidan kichikligi bois mazkur formatdagi tasvirlar bilan ishlash ancha oson.
  
• 
  TIFF (Tagger Image File Format) — bu formatdagi fayllar ham keng qoʻllanadi.
  

Lekin Tiff formatidagi fayllar kompyuter xotirasida koʻp joyni egallaydi. Adobe Photoshop dasturida ushbu formatdagi tasvirlar bilan ishlashda dasturining ishlash tezligi sezilari ravishda kamayishi mumkin.

• 
  RGB (red, Green, Blue — qizil, koʻk, yashil) moduli tasvirni ekranda tahrir qilish nuqtai nazaridan kelib chiqqan holda juda qulay va u 24 razryadli ranglar platasi yordamida deyarli barcha 16 million ranglarni monitorlarda aks ettiriladi.
  
• 
  RGB ranglar majmuasi bilan ishlagan barcha tasvirlarni xohlagan formatda diskka yozish mumakin. RGB ranglar majmuasidagi ayrim ranglar umuman tabiatda uchramaydi.
  
• 
  CMYK — tabiatda mavjud boʻlgan ranglar majmuasi, quyosh nurlari inson koʻzlari ajrata oladigan barcha ranglarni oʻziga mujassamlashtirgan. Quyosh nurlari biror — bir jismga tushganda uning taʼsiri ostida inson koʻzlari jism shakli va rangini idrok etadi. Misol uchun, binolarning oʻt oʻchirish burchaklariga osib qoʻyilgan oʻt oʻchirgichlar toʻq koʻk va zangori ranglar bilan boʻyalishiga qaramay, bizning koʻzimizga toʻq qizil rangda koʻrinadi. Ranglarni bir biriga qoʻshilishi natijasida boshqa ranglar hosil qilinadi: S — xavorang, M — binafsharang, Y — sariq rang, K — qora rang. RGB ranglar majmui keng koʻlamdagi ranglarni taklif etadi. Lekin ularning koʻp qismi (ayniqsa, yorkinlari) tasvirni chop etganda monitordagi bilan keskin farq qiladi. Shu bois xam koʻplab mutaxassislar tasvirni chop etishdan avval uni CMYKsistemasiga oʻtkazadilar.
  
• 
  Photoshop mediafayllar, animatsiya va boshqa turdagi ijod namunalarini qayta ishlovchi dasturlar bilan aloqadorlikka ega. Adobe ImageReady, AdobeIllustrator, Adobe Premiere, Adobe After Effects, Adobe Encore DVD dasturlari bilan hamkorlikda Photoshop proffesional DVD yaratilishida, turli darajadagi maxsus effektlarni yaratishda, televideniya, kinomotografiyada va oʻrgimchak turida ishlatilishi mumkin. Hozirda kompyuter oʻyinlarini yaratishda ham Photoshop keng ishlatilyapti. Photoshopning asosiy formati PSD yuqorida nomi keltirilgan barcha dasturlarga import va eksport qilinishi mumkin. PS CS DVDlarda menyu hosil qilish funksiyalariga ega.
  
• 
  Dasturning juda mashxurligi sabab PSD formati Adobe Fireworks, Photo-Paint, WinImages, GIMP, SAI, PaintShop Pro va boshqa grafik dasturlarda tan olinadi.
  
• 
  Photoshop quyidagi rang modellarini tan oladi va ishlaydi: RGB, LAB, CMYK, Kulrang tusi, Oq-qora, Duotone, 256 rangli palitra (Indexed), Koʻp kanalli (Multichannel)
  

Ma’ruza – 3

Mavzu: Vektor grafikasi
REJA:

1. 
   VEKTOR GRAFIKASI ASOSLARI
   
2. 
   RASTR VA VEKTOR GRAFIKASI O`RTASIDA FARQ
   
3. 
   VEKTOR GRAFIKASI DASTURIY TA’MINOTI
   

Vektorli grafika

Rastrli grafikada bunday chiziqlar nuqtalar (piksellar)

yordamida yaratilsa, vektorli grafikada esa tasvirlarni
yaratishda nuqtaga nisbatan umumiyroq bo'lgan
c hiziqlardan foydalaniladi va shuning hisobiga tasvirlar aniqroq ko'rinishga ega bo'ladi.

• 
  V ektorli grafikaning afzallik tomoni tasvirning xotirada kamroq joy olishidir, chunki bu holda xotirada joy chiziq o'lchoviga bog'liq bo'lmagan ravishda bo'ladi. Buning sababi xotirada chiziqning o'zi emas balki uni ifodalovchi formula yoki parametrlar saqlanishidadir.
  
• 
  Vektorli grafikaning ixtiyoriy tasviri chiziqlardan tashkil topadi va oddiy chiziqlardan murakkablari hosil qilinadi.
  

Ko'pincha vektorli grafikani obyektga mo'ljallangan grafika deyish mumkin.

Chunki bunda, masalan, uchburchak hosil qilish uchun 3 ta chiziq (kesma)dan foydalanilsa, piramida hosil qilish uchun uni uchburchakdan foydalanibgina hosil qilish mumkin.

Vektorli grafikani hisoblanadigan grafika deb ham atash mumkin, chunki tasvirni (obyektni) ekranga chiqarishdan avval uning koordinatalari hisoblanadi va mos nuqtalar hosil qilinadi. Vektorli grafikaning matematik asosini geometrik figuralarning xossalarini o'rganish tashkil etadi. Ma’lumki, nuqta tekislikda 2 ta (x, y) koordinatasi bilan, To'g'ri chiziq kanonik ko'rinishida y = kx + b (bunda k\ab ixtiyoriy sonlar)da, kesma esa mos ravishda boshlang‘ich va oxirgi nuqtasini berish bilan tasvirlanadi. Egri chiziqlar ham mos ravishda o‘z tenglamalariga ega.

Vektorli grafika asosan illustratsiyalar yaratish uchun yo‘naltirilgandir.

Vektorli grafika reklama agentliklarida, loyihalash byurolarida, nashriyotlarda va boshqa joylarda keng qo‘llaniladi.

Vektorli grafika bilan ishlaydigan dasturlarga misol sifatida Adobe Illustrator, Corel Draw va boshqa bir qancha dasturlarni keltirish mumkin.

		ektorli grafikalar piksellar soniga bog'liq emas, ya'ni. sifatni yo'qotmasdan turli piksellar soniga turli xil chiqish moslamalarida namoyish etilishi mumkin.				Ammo, afsuski, ko'p sonli soyalar yoki mayda tafsilotlar (masalan, fotosuratlar) bilan tasvirlarni uzatishda vektor formati noqulay bo'ladi.				Axir, bu holda har qanday eng kichik alanga monoxrom nuqtalar to'plami bilan emas, balki biri formuladan iborat bo'lgan murakkab matematik formula yoki grafiklar to'plamidan iborat bo'ladi. og'irroq faylga olib keladi.
	• V xil ega				•				• har • Bu

Rasterli tasvirlar piksellar sonini ko'paytirish orqali ishlab
chiqariladi, ularning har biri
tasvirni yanada to'g'ri uzatish uchun o'z rangiga ega.
Vektorli rasm uning qanday yaratilganligini va buning uchun qanday ranglardan
foydalanilishini ko'rsatadigan

Raster va vektorli rasm o'rtasidagi farq

m atematik formulalar (vektorlar) o'rnatish orqali ishlab chiqariladi.

Asosiy farq shundaki, bitmap rasmlari kattalashganda tashqi ko'rinishini saqlab qolmaydi -
agar siz rasmni kattalashtirsangiz, u xiralashadi. Vektorli tasvirlar tashqi ko'rinishini saqlab qoladi ...
Grafik tasvirni yaratish usuliga qarab raster, vektor va fraktal grafikalar ajralib turadi.

Vektor grafikaning dasturiy ta’minoti
COREL DRAW

• 
  C OREL DRAW- vektor grafikasining WINDOWS operatsion sistemasida ishlaydigan yangi grafiklar yaratish va tahrir qiluvchi dasturidir. Uning yordamida turli grafik ko`rinishlarni loyihalash, fotomatn, tasvirlar ustida ishlash, ayniqsa badiiy ko`rininshdagi kompozisiyalarni tahrir qilish bilan bog`liq amallarni bajarish mumkin.
  

Adobe Illustrator

• 
  A dobe Illustrator - bu vektorli grafika bilan ishlashga mo'ljallangan dastur. Ko'pincha rasmlar, komikslar, logotiplar uchun ishlatiladi. Nuqtalar qatorida chizma haqidagi ma'lumotlarni saqlaydigan bit xaritalari bilan taqqoslaganda, Illustrator shakllarni chizishda matematik hisoblardan foydalanadi. Bu ravshanligi oshgani sayin grafikani sifatini yo'qotmasdan kengaytira oladi.