Ma’ruza №1 Kirish. Avtomatika asoslari fanining maqsadi va vazifalari. Reja

Ta’minot shinasi – axborot signallarini ko‘chirish uchun emas, balki, tizimni energiya bilan ta’minlash uchun mo‘ljallangan mikroprotsessor texnikasida bitta ta’minot manbai (ko‘proq  3B) yoki bir nechta ta’minot manbai (odatda -5V,]12V va –12) bo‘lishi mumkin. Har bir ta’minot kuchlanishga o‘z aloqa liniyasi bo‘ladi. Hamma qurilmalar bu liniyalari parallel ulanadi.

Mikoprotsessor texnikasidan barcha axborot kodlari va komanda kodlari shinalar orqali navbat bilan, ketma-ket uzatiladi.

Umumiy holatda mikoprotsessor tarkibiga quyidagilar kiradi. (2-rasm) arifmetik mantiiqiy qurilma (ALU), uzilishlar bloki (BP), komanda deshifratori va boshqarish sxemasi (DSK va SU), komanda registri (RK), adreslar va ma’lumotlar buferi (BA, BD); umumiy qo‘llaniladigan registrlar (RON), indeksli registr (IR), stek (S), uning ko‘rsatkichi (US), dasturiy hisoblagich (PS), registr akkumulator (A), alomat registri (RP), inkrement-dekrement sxemasi (PD).

2-rasm. Mikroprotsessorning mantiqiy strukturasi
Barcha mikroprotsessorlar ushbu rasmda ko‘rsatilganday hamma qism va bloklardan iborat bo‘lmaydi. Ushbu hollarda mos funksiyalar dasturiy bajarilishi mumkin, ba’zi maxsus registrlar sifatida RON yoki xotira yacheykasidan foydalanish mumkin.

Mikoprotsessor texnikasi loyihasida shuni hisobga olish kerakki, ularning samaradorligi va funksional imkoniyatlari to‘g‘ridan to‘g‘ri mikoprotsessor ichki shinasini tashkil etishiga bog‘liq bo‘ladi. Yakuniy hisobda ularning soni mikroprotsessor texnikasi tuzilishi va tavsifnomasiga sezilarli darajada ta’sir qiladi.

Mikroprotsessor texnikasida axborotni qayta ishlash jarayoni uning markaziy qurilmasi - mikroprotsessor yordamida amalga oshiriladi. mikroprotsessor namunaviy strukturasi eng umumiy holda ALU (3-rasm, a), umumiy qo‘llaniladigan registrlar to‘plami (RON), bufer registri (BR) va siljish registrlar (RSdv)

3-rasm. Mikroprotsessorning namunaviy strukturasi.

Ko‘rsatilgan struktura juda keng imkoniyatga egaligini ta’kidlash kerak. Istalgan RON BR va Rsdv ga uzatilishi mumkin. Standart to‘rt razryadli ALU (3- rasm, b) har ikkala registrlarni tashkil etuvchilari ustida 16 mantiqiy va 32 arifmetik operatsiyani bajarish mumkin; natijada istalgan RON lardan biriga yozilishi mumkin.