Ma’ruza №1 Kirish. Avtomatika asoslari fanining maqsadi va vazifalari. Reja

2. Avtomobil burilishining yorug‘lik signalizator (3-rasm).



3-rasm

Ma’lumki bunday yorug‘lik signalizatori avtomobilni burilishini minutiga 60-120 marta lampa L o‘chib-yonishi orqali ko‘rsatadi. Signalizator tarkibiga elektromagnit EM, yakor 1, tok o‘tkazuvchi tor 2 , va kontakt 3 kiradi. Qurilmani boshlang‘ich holatida (kalit K uzilgan holatida) tok o‘tkazuvchi tor 2 ni tortish kuchi ta’sirida kontakt 3 uzilgan holda turadi. Bunday holda kalit K ulansa, unda signalizator lampasi L qurilmaning yakori 1, tor 2, karshilik R va EM chulg‘am orqali manba E6 ga ulanadi. Natijada lampadan past tok IR ma’lum muddatgacha o‘ta boshlaydi. Bu muddat ichida tok o‘tkazuvchi tor 2 qiziydi va va oqibatda uni tortish kuchi Fe sekin-sekin kamaya boshlaydi. Torning tortish kuchi elektromagnit tortish kuchiga teng bo‘lganda kontakt 3 ulanadi va signalizator lampasi L ni tashqi manbaga elektr o‘tkazuvchi tor 2 va qarshilik R siz ulaydi. Natijada signalizator lampasi L dan katta tok oqa boshlaydi. Bunday holat elektr o‘tkazuvchi tor 2 ni sovib ulgurishigacha saqlanadi. Tor sovib ulgurishi bilan uning tortish kuchi tiklanadi va kontakt 3 ni uzilishiga olib keladi. Qurilmada yuqorida bayon qilingan harakatlar yana qaytariladi.