Ma’ruza №1 1-modul. Kirish. Asosiy tushunchalar. Gipotezalar. (2-soat) 1-Мavzu

printsipi. Kuchlar ta’sirining mustaqillik printsipi 
 
Reja: 
1.Brus, plastina, qobiq,massivlarga ta’rif. 
2.Burchakli va chiziqli ko`chishlar. Elastiklik va plastiklik. Tashqi kuchlar va ularning tasnifi. 
3.Izotropiya va anizotropiya haqida tushunchalar. Ichki kuchlar va ularni o‘rganish (kesish 
usuli). To‘la, normal va urinma kuchlanishlar. 
4.Sen-Venan printsipi. Kuchlar ta’sirining mustaqillik printsipi. 
1. Brus, plastina, qobiq,massivlarga ta’rif 
Turmushda uchraydigan konstruktsiya turlari xilma-xil bo’lib, ancha murakkab tuziladi. 
Ularning elementlari esa oddiy ko’rinishga keltiriladi. Materiallar qarshiligida konstruktsiya 
elementlari uchga bo’linadi.
1.Ikki o’lchamli bir o’lchamdan bir necha bor kichik sterjenlar (to’sin, ustun, val, hori, havon .va 
boshqalar). 
Agar brus cho’zilish yoki siqilishga ishlasa - sterjen, buralishga ishlasa - val, egilishga 
ishlasa - balka deyiladi.Brus deb prizmatik yoki tsilindrik shakldagi jismlarning ko’ndalang 
kesim o’lchamlari uzunlik o’lchamiga qaraganda juda kichik bo’lgan konstruktsiya elementiga 
aytiladi. Agar uning geometrik o’qlari to’g’ri chiziqli bo’lsa to’g’ri bruslar, egri bo’lsa egri 
bruslar deb ataladi Bularning ko’ndalang kesim yuzalari uzunligi bo’ylab o’zgarmas yoki 
o’zgaruvchan bo’lishi mumkin. Ko’ndalang kesim yuzalarining og’irlik markazlarini 
tutashtiruvchi chiziq brus o’qi deb ataladi. 
2.Ikki o’lchamli bir o’lchamdan bir necha marotaba katta elementlar-plita, plastinka va
qobiqlar. 
3.Uch o’lchamli tahminan teng konstruktsiyalar-massivlar (ustun fundamentlari, 
to’g’onlar)
4.Sterjenlarni sharnirlar yordamida tutashtirib tuzilgan shakli geometrik o’zgarmas sistema 
ferma
deb yuritiladi. Fermani tashkil qiluvchi sterjenlar faqat cho’zilish - siqilishga ishlaydi. 

---

5. Bruslarni bikr qilib tutashtirib tuzilgan shakli geometrik o’zgarmas sistema