Maruza № ochiq kon ishlarida ishlab-chiqarish jarayonlari haqida umumiy ma’lumotlar

---

MARUZA № 7.

 

OCHIQ KON ISHLARIDA ISHLAB-CHIQARISH 

JARAYONLARI HAQIDA UMUMIY MA’LUMOTLAR.

 

 

Darsning maqsadi

 – 

ochiq kon ishlarida ishlab chiqarish jarayonlari bilan 

tanishish va tushunchaga ega bо‘lish.

 

Reja:

 

1.

 

Tog‘ jinslarini qazib olishga tayyorlash. 

2.

 

Tog‘ jinslarini qazish va yuklash. Kon massasini tashish. 

3.

 

Qoplovchi tog‘ jinslaridan ag‘darmalar hosil qilish. 

 

Karyerlarda kon  ishlari ochish  va  qazib olish  ishlari singari quyidagi  ishlab 

chiqarish jarayonlaridan iboratdir: 

1.

 

Tog‘ jinslarini qazib olishga tayyorlash; 

2.

 

Tog‘ jinslarini qazish va yuklash; 

3.

 

Kon massasini tashish ; 

4.

 

Koplovi  tog‘  jinslaridan  ag‘darmalar  hosil  qilish  va  omborlarga 

joylashtirish. 

5.

 

Foydali qazilmalarni boyitish. 

Tog‘ jinslarini qazib olishga tayyorlash. 

Tog‘  jinslarini  qazib  olishga  tayyorlash  jarayoni    qazib  olishning 

samaradorligini  ta’minlash  maqsadida,  tog‘  jinsining  tabiiy  holatini  о‘zgartirishga 

yо‘naltirilgan jarayonni о‘z ichiga oladi. 

Tog‘  jinslarini  qazib  olishga  tayyorlashda  pog‘onadagi  qattiq  tog‘  jinslari 

portlatish  yordamida  parchalanadi  va  о‘rtacha  qattiqlikdagi  tog‘  jinslari  esa 

mexanik usul bilan parchalanadi. 

Mexanik usul bilan maydalash portlatish usuli bilan maydalashga qaraganda 

ancha foydalidir, chunki unumdorligi yuqori, tannarxi kichik va ishdagi xavfsizligi 

yuqoridir. Mexanik usul bilan maydalashni  mustahkamlik koeffitsiyenti f=8 gacha 

bо‘lgan tog‘ jinslariga qо‘llash mumkin. 

Portlatib  yumshatish  usuli  mustahkamlik  koeffitsiyenti  f=8  dan  yuqori 

bо‘lgan  tog‘  jinslariga  qо‘llaniladi.  Ochiq  kon  ishlari  amaliyotida  tog‘  jinslarini 

qazib olishga tayyorlashda portlatib  maydalash  usuli keng  qо‘llaniladi. Portlovchi  

moddalarni tog‘ jinsi massiviga qо‘llashning 5 xil kо‘rinishi mavjud: