Маъруза -4 Мавзу: мева-сабзавотларни дастлабки қайта ишлаш машиналари

МАЪРУЗА -4


Мавзу: МЕВА-САБЗАВОТЛАРНИ ДАСТЛАБКИ ҚАЙТА ИШЛАШ МАШИНАЛАРИ.


РЕЖА:

1. 
   Технологик жиҳозлар. Узатмалар.
   
2. 
   Транспорт воситалари.
   

Умумий тушунчалар
Энергия манбаи билан машиналарнинг иш бажариш оралиғида жойлашиб, уларни ўзаро боғловчи ҳамда ҳаракатни талаб қилинганидек бошқаришга имкон берувчи механизмлар узатмалар деб аталади.
Машинасозликда механикавий, электрик, пневматик ва гидравлик узатмалардан фойдаланилади.
Механикавий узатмалар икки турга бўлинади:
1. Ишқаланиш ҳисобига ишлайдиган узатмалар (фрикцион ва тасмали узатмалар).
2. Илашиш ҳисобига ишлайдиган узатмалар (тишли, червякли ва занжирли узатмалар). Цилиндрик ва конуссимон ғилдиракли, планетар, тўлқинсимон.
Узатмаларнинг фойдали иш коэффициенти қуйидагича аниқланади:
,
Узатиш сони қуйидагича ифодаланади:

Валлардаги буровчи момент қуйидагича аниқланади;
, н.м.
N₁, - қувват, Вт ҳисобида;
n₁, - айланиш частотаси, мин^-1.


ФРИКЦИОН УЗАТМАЛАР
Агар етакловчи валнинг ҳаракати етакланувчи валга ишқаланиш кучи воситасида узатилса, бундай узатмалар фрикцион узатмалар дейилади.
Ишқаланувчи ғилдираклардан бирининг радиуси ўзгарадиган қилинса у ҳолда, узатиш сони ўзгарувчан узатма ҳосил бўлади. Бундай узатмалар вариатор деб аталади.
Фрикцион узатмаларнинг афзалликлари: тузилиши оддий, ҳаракат бир текис ва шовқинсиз узатилади, ишлаш жараёнида узатиш сонини маълум чегарада ўзгартириш мумкин.
Фрикцион узатмаларнинг камчилиги: иш бажарувчи деталларнинг тез ва нотекис ейилиши, вал ва таянчларга тушадиган куч қийматининг катталиги, сирпаниш ҳоди-саси мавжудлигидан узатиш сонининг ўзгармас қийматга эга бўла олмаслиги, ФИК нинг кичиклиги (η = 0,8-92), ғилдиракларни бир-бирига маълум даражада сиқиб туриш учун қўшимча мослама керак.
Фрикцион узатмалар узатиш сони 10 гача, айланиш тезлиги 25 м/с, қуввати 25 кВт гача бўлган механизмларда ишлатилади.