Marketing funksiyalari va faoliyati mazmuni

Marketing nazorati uchun qoilaniladigan ko‘rsatkichlaming turlari, soni va darajasi batafsil nazorat maqsadlariga bog‘liq. Marketing nazorati ko‘rsatkichlari quyidagicha: Oddiy (tavsiflovchi) ko‘rsatkichlar, qoida tariqasida, korxona yoki hodisalaming uzoq muddatli maqsadlarini ifodalashda, ulaming miqdoriy jihatdan ifodalash qiyin (masalan, mahsulotning ekologik xavfsizligini iste’molchilar orasida mukammal tasvir yaratishda) ishlatiladi. Miqdoriy ko‘rsatkichlar ko‘proq qoilaniladi va mutloq, nisbiy va indeksli ko‘rsatkichlarga boiinadi. Sifat ko'rsatkichlari miqdoriy ko‘rsatkichlar umuman ishlatilmaganda (masalan, iste’molchilami tavsiflash, ulaming odatlari, imtiyozlar va boshqalar) ishlatiladi. Universal ko'rsatkichlar korxona faoliyatini umumiy ravishda tahlil qilishda qoilaniladi.
Marketing nazoratining asosiy maqsadlari quyidagilardan iborat:
• maqsadlarga erishish darajasini belgilash;
• yaxshilanish imkoniyatini aniqlash;
• korxona moslashuvchanligini talab qilingan atrof-muhit o ‘zgarishlariga qanchalik mos kelishini aniqlash.
Marketing maqsadlari tahlili unga erishish bo‘yicha asosiy vazifalami shakllantirishga imkon beradi. X.Meffert 1986-yilda 3 ta o‘zaro b ogiiq marketingni kompleks vazifalarini ajratib ko‘rsatadi:
• talabni tartibga solish bilan bogiiq b oigan bozor faoliyatiga
kiruvchi vazifalar;
• firma yoki korxona faoliyati bilan bogiiq vazifalar;
• tashqi muhit va jamoatchilik bilan bogiiq vazifalar.
Marketing vazifalari natijasida marketing jarayonini barcha bosqichlariga mos keluvchi marketing funksiyalari shakllanadi va doimo tartibga solib boriladi.
Talabning holati va rivojlanishiga ko‘ra marketing turlari
Marketing talabni qondirishga qaratilgan faoliyat boiibgina qolmay, balki talabga ta ’sir ham qilishdir. Bu ta’sir qanday boiishi kerak yoki boshqa mahsulotlar ishlab chiqarishga o‘tish va yangi talabni vujudga keltirish kerakmi? Marketing faoliyatining bu aniq maqsadlarini-bozorda mavjud bo‘lgan vaziyatni hisobga olish bilan, xaridorlar qiziqishini tahlil qilish bilan aniqlanadi. Talab marketing maqsadini, shu bilan birga, kerakli marketing strategiyasini tanlashga imkon beradi.
Bir necha talab darajasini va unga mos keluvchi bir qancha strategiyasini alohida ajratib ko‘rsatish mumkin. Quyidagi talab darajasi va unga mos keluvchi marketing strategiyasini ko‘rib chiqamiz: 1 Salbiy talab. Agar xaridorlaming ko‘pchilik qismi tovami qabul qilmasa va undan qochsa, bozor salbiy talab vaziyatida bo‘ladi. Marketing xizmatlarining vazifasi - nima uchun bozor tovami qabul qilmayapti, marketing dasturi tovarlami mukammallashtirish orqali, narxlami pasaytirish orqali tovarga bo‘lgan qarashlami o ‘zgartirish mumkinligini tahlil qilish va talabni yanada faol qo'llab-quwatlashdir.