“маркетинг” фанидан

19-mavzu: Nutq apparati
(2soat , nazariy)
Reja
1.Nutqning yuzaga kelishi va idrok qilinishi
2.Nutq faoliyatining fiziologik asosi
3.Eshituv analizatori tuzilishi va faoliyati
4.Artikulyatsion apparat va uning faoliyati
5. Nutq apparatining tuzilishi va faoliyatida kuzatilishi mumkin bo‘lgan kamchiliklar.


Tayanch iboralar:
Nutq apparati, nutq faoliyati, eshituv analizatori, artikulatsion apparat,
Insonning eng muhim fazilatlaridan biri uning so'zlash qobiliyatiga ega bo‘lib, nutq vositasida o’zaro aloqa bog'lay olishi, fikrlay bilishidir. Turli tovushlarning ma’lum tartibda birgalashib, payvasta bo‘lib qo‘shilishidan yuzaga keladigan ma’noli nutq muayyan
organizmlarning faoliyati natijasida paydo bo’ladi.
Nutq hosil bo'lishida ishtirok etadigan organlarning jami nutq apparati deyiladi. Nutq apparati markaziy va periferik bo'limlardan iborat. Nutq apparatining markaziy bo’limiga bosh miya po'stlog'i, po'stloqdagi markazlar osti va o'tkazuvchi nervlar kiradi. Odam miya po'stlog'ining ma’lum qismi (miya chap yarim peshona qismining pastki tomondagi pushtlarning orqa qismi) shikastlansa, bemorda nutq artikulatsiyasi, ya’ni nutq talaffuzi buzilib qolishini bundan yuz yil avval 1861 yilda Broka kashf etgan. Broka bunday miyaning ana shu qismi “so‘z obrazlarining motor, ya’ni harakatlantiruvchi markazidir”, deb xulosa chiqargan edi. So’zlar talaffuzining markazlari miyaning xuddi shu qismida joylashgandir. Birmuncha vaqt o ‘tgandan keyin (1874 yilda) K.Vernike miya chap yarim shari tepa qismidagi pushtlarning orqa qismi shikastlanganda nutqni tushunish qobiliyati yo‘qolib qolishini aniqladi va miya po’stlog‘ining ana shu qismida “so‘zlarning sensor obrazlari” joylashgan degan xulosaga keldi.Bunday tadqiqotlar odamning nutq bilan bog‘langan hamma funksiyalarini psixologik va fiziologik jihatdan o ‘rganishga aloqador bir qancha tekshirish ishlarini boshlab berdi. Shu ishlar natijasida nutq bilan bog'liq bo'lgan barcha psixofunksiyalar miya po‘stlog’ning ma’lum qismlari ishtirokida yuzaga chiqishi aniqlandi