Markazlashgan texnik xizmat ko’rsatish bazalari

Avtotransport korxonalarining turlari.

Xizmat kursatish korxonalari quyidagi turlarga bulinadi:

Avtomobillarga xizmat kursatish korxonalari (texnik xizmat kursatish stantsiyalari, markazlashgan texnik xizmat kursatish va ta’mirlash ba’zalari, servis xizmati, kursatish markazlari, yokilFi kuyish shaxobchalari, tashxislash markazlari, saklash joylari )
Yo`lovchilarga xizmat kursatish korxonalari (avtovokzal, avtostantsiya, dispetcherlik punktlari) Yuklarga xizmat kursatish korxonalari (transekspeditsiya, korxonalari, yuk stantsiyalari, mexanizatsiyalash bazalari)

Avtotransport tarmog`i korxonalari ichida avtoekspluatatsion korxonalar ishlab chikarish texnika negizi, sarflangan moddiy mabla^ar buyicha (75-80%) birinchi urinda turadi.

Xizmat kursatish korxonalari ichida eng kup tar^algani avtomobillarga texnik xizmat kursatish stantsiyalari bulib, ulardagi ishchi postlari soni bittadan (xususiy tadbirkorlar) 50 tagacha (Toshkent sha^ridagi «Vaz» avtomobil markazi, «Avtotexxizmat» bosh korxonasi va boshqalar) boradi.
Markazlashgan texnik xizmat kursatish va ta’mirlash ba’zasi sifatida «Uzavtotrans» korporatsiyasi tomonidan bir necha yil oldin tajriba sifatida tashkil etib ^urilgan «KamAZ» avtomobillari «MTXK va T» bazasini keltirish mumkin. «Toshshaxaryulovchitrans» davlat uyushmasi tomonidan «UzOtayul va «Mersedes - Bents 0405» avtobuslariga va «DEU» maxsuslashtirilgan (chi^indi tashuvchi) yuk avtomobillariga servis xizmati kursatish markazlari tashkil etilgan bulib, ular muvaffa^iyatli faoliyat kursatmokda.
Ishlab chiqarish vazifasiga asosan ATKlar avtotransport, avtoxizmat va avta’mirlash korxonalariga bo’linadi. ATK lar - avtomobillarni saqlash, ularga TXK va T, harakatdagi qismni ta’minlash va yuk tashish ishlarini amalga oshiradi.
ATKlar ish bajarish turiga qarab yuk tashuvchi, yo’lovchi tashuvchi (Avtobus,taksi), aralash va maxsus turlarga bo’linadi.
- bo’ysunishi bo’yicha: umum ishlatish, vazirliklarga va alohida tashkilotlarga tegishli bo’lishi mumkin.
- tashkiliy xo’jalik ish yuritishi bo’yicha: kompleks (Transport ishlarini, TXK va T va saqlash ishlarini bajaruvchi) kooperatsiya (markazlashgan transport, TXK va T ishlari)larga bo’linadi.
Kompleks ATKlar da avtomobillar soni 200-400 gacha, kopeeratsiyada esa 700-1000 tagacha yetadi.
Avtomobillarga xizmat ko’rsatish korxonalari. Avtomobillarga xizmat ko’rsatish korxonalari - maxsus ATK bo’lib, ular avtomobillarga TXK va T, hamda materiallar bilan ta’minlash uchun xizmat qiladi. Ular, markaziy texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalari (MTXKS), texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalari (TXKS), avtomobillarga yonilg’i quyish tarmoqlari (AYoQT) va saqlash joylaridan iborat.
MTXKS - o’ziga biriktirilgan (1000-2000 dona) avtomobillarga TXK va T ning murakkab turlarini bajaradi.
TXKS - shaxsiy avtomobillarga TXK, JT va ekspluatatsiya materiallari bilan ta’minlash uchun xizmat qiladi.
Saqlash joylari - avtomobillarni saqlash, ba’zi bir hollarda TXK va ekspluatatsiya materiallari bilan ta’minlash uchun xizmat qiladi.
AYoQT - Avtomobillarni yonilg’i - moy mahsulotlari bilan ta’minlash uchun xizmat qiladi va benzin, dizel yonilg’isi va gaz tarqatuvchi turlarga bo’linadi.
Avtota’mirlash korxonalariga avtota’mirlash zavodlari, avto ta’mirlash ustaxonalari, agregatlarni ta’mirlash zavodlari kiradi.


Xulosa
. Avtomobillarga xizmat ko’rsatish korxonalari - maxsus ATK bo’lib, ular avtomobillarga TXK va T, hamda materiallar bilan ta’minlash uchun xizmat qiladi. Ular, markaziy texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalari (MTXKS), texnik xizmat ko’rsatish stantsiyalari (TXKS), avtomobillarga yonilg’i quyish tarmoqlari (AYoQT) va saqlash joylaridan iborat.
Adabiyotlar

1. 
   Hamraqulov O., Magdiev SH. Avtomobillarni texnik ekspluatatsiyasi, Jizzax, JizPI, 2005y.
   
2. 
   O’qitishning texnik vositalarini qo’llash uchun mavjud materiallar ro’yxati.
   
3. 
   Hamraqulov O va boshqalar. Transportvositalarida ishlatiladigan ekspluatatsion materiallar. Jizzax. JizPI. 2004y.
   
4. 
   Hamraqulov O va boshqalar. Avtotrnasport vositalaarini loyihalash. Bitiruv malakaviy ishini bajarish uchun o’quv qo’llanma. Jizzax. JizPI. 2005y.