Пастки жаг нервининг харакат тармоклари. 1) Чайнов нерви n. massetericus - incisura mandibulae уймаси оркали утиб - m. masseter мушагини иннервация этади.
2) Чакканинг чукур нерви n. n. temporales profundi - чакка мушаги m. temporales ни иннервация этади.
3) Ен канотсимон нерв n. pterygoideus lateralis- шу номдаги чайнов мушагини иннервация килади.
4) Ички канотсимон нерв n. pterygoideus medialis-шу номдаги чайнов мушагини иннервация этади ва юмшок танглайни тарангловчи мушакка тармок чикаради.
5) жаг-тил ости нерви n. mylohyoideus-m. mylohyoideus ва m. digastricus (олдинги коринчасини) мушакларини иннервация этади.
Уч шохли нерв тармоклари буйлаб жойлашга нерв тугунлар. 1) Киприк тугуни gangl. ciliare - V жуфт нервининг биринчи шох билан боглик булиб, куз косасининг ичида жойлашади:
а) Бу тугунни хосил этишда катнашадиган сезув толалари уч шохл нервнинг биринчи шохидан ажралувчи n. nasocilliaris хисобига хоси булади.
б) парасимпатик толалар кузни харакатлантирувчи n. oculomotoriu нерв таркибидаги толалардан хосил булади.
в) симпатик толалар-кузни кон билан таъминлайдиган артерия (a. ophthalmica) девори буйлаб йуналадиган тармоклардан хосил булади. Тугундан чикаетган парасимпатик толалар кузнинг ичига йуналиб, гавхар кабариклигини узгартирадиган киприксимон мушакларга ва корачикни торайтирадиган мушакларга йуналади. Симпатик толалар эс кузнинг кон томирларини ва корачикни кенгайтирувчи мушакларни иннервация этади.
2) Канот-танглай тугуни gangl. pterygopalatinum - канот-танглайчукурчасида жойлашиб:
а) сезувчи толалар nn. pterygopalatini ни нервнинг иккинчи шохидан олади;
б) парасимпатик толалар n. petrosus major оралик нервдан (VII жуф таркибида) ажралади;
в) симпатик толалар(n. petrosus profundus) ички уйку артерияси деворидаги чигал plexus caroticus internus дан хосил булади. Бу тугундан йуналаетган толалар куз еш безини, бурун ва танглай шиллик каватларида жойлашган сулак безларини иннервация этади.
3) кулоксимон тугун gangl. oticum - овал тешик сохасида жойлашиб нервнинг учинчи шохи билан алока боглайди: а) сезув толалари пастки жаг нервнинг толалари;
б) парасимпатик толалар - кичик тошсимон нерв n. petrosus mino номи билан ажраладиган IX жуфт(n. glossopharyngeus) бош мия нервининг тармоги;
в) симпатик толалар - бош мия пардаларининг артерияси деворидаг толалардан хосил булади. Бу тугундан чикаетган толалар куло44 олди сулак безини (gl. parotidea) иннервация этади.
4) жаг ости тугуни gangl. submandibulare - тил нервининг остид жойлашиб:
а) сезувчи тармокларни шу нервдан кабул этади;
б) парасимпатик толалар оралик нервдан ажралувчи таъм билувч тармоклар chorda tympani дан ажралади;
в) симпатик толалар эса юз артерияси(a. facialis)деворидаги чигалдан ажралувчи толалар хисобига хосил булади. Бу тугундан ажралувч толалар тил ости ва жаг ости сулак безларини иннервация этади.