Marganes. Davriy jadvaldagi o‘rni. Atom tuzilishi. Ayrim xossalari

Marganes. Davriy jadvaldagi o‘rni. Atom tuzilishi. Ayrim xossalari

Reja:

• Olinishi.
• Fizikaviy xossalari.
• Kimyoviy xossalari.
• Kaliy permanganat

Olinishi.

Marganes oksidini elektr pechlarida kremniy bilan qaytarib, marganes olinadi (alyuminotermiya usuli bilan ham olinadi):
Mn3O4 + 2Si → 3Mn + 2SiO2 (3Mn3O4 + 8Al → 9Mn + 4Al2O3)

Fizikaviy xossalari.

Marganes kumushsimon oq rangli qattiq metall

Kimyoviy xossalari.

Marganes metallining sirti yupqa oksid parda (Mn2O3) bilan qoplangan holda bo‘lganligi sababli, hatto qizdirilganda ham havoda oksidlanmaydi.

Suv bilan qizdirilganda tez reaksiyaga kirishadi: Mn + 2H2O = Mn(OH)2 + H2↑

Kislorod bilan haroratning o‘zgarishiga qarab MnO, MnO2, Mn2O3, Mn3O4 larni hosil qiladi: 4Mn + 3O2 = 2Mn2O3

Galogenlar, oltingugurt, azot bilan ham reaksiyaga kirishib, MnCl2, MnS, Mn3N2 larni hosil qiladi: Mn + Cl2 = MnCl2 Mn + S = MnS 3Mn + N2 = Mn3N2

Konsentrlangan sulfat va nitrat kislota bilan reaksiyaga kirishganda, vodorod emas, SO2 yoki NO2 ni hosil qiladi:

Mn + 2H2SO4 = MnSO4 + SO2 + 2H2O Mn + 4HNO3 = Mn(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

Uni olish uchun kaliy permanganatga sulfat kislota ta’sir ettiriladi. Natijada, hosil bo‘lgan Mn2O7 qizdirilganda, MnO2 va O2 ga parchalanib ketadi: 2KMnO4 + H2SO4 = Mn2O7 + K2SO4 + H2O 2Mn2O7 = 4MnO2 + 3O2 KMnO4 – kaliy permanganat.

Kaliy permanganat – to‘q-qizil rangli kristall modda bo‘lib, suvda juda yaxshi eriydi. Tibbiyotda ishlatiladi. Kuchli oksidlovchilik xossasiga ega.

Kislotali muhitda: 2KMnO4 + 10KCl + 8H2SO4 = 6K2SO4 + 2MnSO4 + 5Cl2 + 8H2O Ishqoriy muhitda: 2KMnO4 + K2SO3 + 2KOH = K2SO4 + 2K2MnO4 + H2O Neytral muhitda: 2KMnO4 + 3K2SO3 + H2O = 2MnO2 + 3K2SO4 + 2KOH

Kaliy permanganat qizdirilganda parchalanadi va bu usuldan laboratoriyada kislorod olish maqsadida foydalaniladi: 2KMnO4 = K2MnO4 + MnO2 + O2

Marganes (VII)-oksidiga mos keluvchi permanganat kislota (HMnO4) kuchli kislota bo‘lib, beqaror va u suvda osongina parchalanib ketadi.

Marganes va uning birikmalarining xalq xo‘jaligida ishlatilishi:

Po‘lat ishlab chiqarishda
Mn
Metall buyumlar sirtini qoplashda
Qotishmalar tayyorlashda