Maqsud Shayxzoda mumtoz adabiyot tadqiqotchisi

Maqsud Shayxzoda - mumtoz adabiyot tadqiqotchisi

Maqsud Shayxzoda o'ta teran bilimli va donishmand adabiyotshunos olim edi. Adibning adabiyotshunoslikka oid asarlaridagi chuqur va keng ma`lumot, bilimdonlik kishini hayratda qoldiradi. U o'zbek adabiyoti tarixini yaxshi bilardi va adabiyot tarixiga bag'ishlab bir qator tadqiqotlar yaratdi. Ma`lumki, adabiyot tarixini tadqiq qilish zamonaviy ijodkorlar haqida fikr yuritishgа nisbatan murakkabroqdir. Bunga sabab adabiyotimiz tarixi bugungi adabiy jarayondan ko'p jihatdan farq qilishidir. Bu farq qariyb ming yillik adabiyotimizdagi dunyoqarashning xilma-xilligida emas, balki uning asosiy zamiri bo'lmish tilning murakkabligi, vaznning kam o'rganilganligi, janrlarning nisbatan turg'unligi, ijod mahsulotlarining bizgacha yetib kelmaganligida hamdir. Bu murakkabliklarga qaramasdan o'zbek adabiyotshunosligida Maqsud Shayxzoda, H.Sulaymon, N.Mallayev, A.Hayitmetov, E.Rustamov kabi bir qator tadqiqotchilar yetishib chiqdiki, ularning ilmiy-tekshirish ishlari natijasida boy o'tmish adabiyotimiz anchagina keng va chuqur o'rganildi. Mana shu qiziqish, o'rganish va katta mehnat mevasi sifatida ikki yuzdan ortiq ilmiy ishlar, chuqur tadqiqotlar maydonga kelgan. Ilmiy tekshirish ishlari ham Maqsud Shayxzoda ijodining iste`dodining ajralmas bir qismidir. Bu ilmiy ishlar maqolalarning tekshirish, o'rganish manbasi, mavzu doirasining boyligi va xilma-xilligi kishini hayratda qoldiradi. Dramada bo'lgani kabi, fanda ham Maqsud Shayxzoda ko'proq tarixchi olim sifatida namoyon bo'ladi, bu yerda ham uning diqqatini yuksak masalalar, go'zal asarlar ulkan siymolar o'ziga tortgandir. Maqsud Shayxzoda nafaqat mumtoz adabiyot tadqiqotchisi, balki u o'zbek adabiyotini noyob ilmiy tadqiqotlar, yuksak saviyali adabiy-tanqidiy tekshirishlar, badiiy-publisistik maqolalar va ajoyib tarjima asarlari bilan boyitishga katta hissa qo'shgan iste`dod sohibi edi. Aytib o'tganimizdek, Maqsud Shayxzoda ilmiy faoliyatining ko'lami juda keng va mavzu doirasi xilma-xil bo'lib, bular o'zbek madaniyati tarixi, Navoiy, Bobur, Muqimiy va Furqat haqida, xalq og'zaki ijodi va uning mashhur namoyandalari to'g'risida, qardosh xaqlar hamda o'zbek adabiyoti arboblarining ijodiy faoliyati haqida bahs etadi.