Маoлумотнома

Эгилувчанликни ривожлантириш учун максималҳаракат амплитудасидаги чўзиш, эшиш, буклана олишни оширадиган жисмоний машқлардан фойдаланилади. Улар икки гуруъга (актив ва пассивга) бўлинади.
Активҳаракатларда бўғинлардагиҳаракатчанлик шу бўғиндан ўтадиган мускулларнинг қисқаришиҳисобига рўй беради, пассивҳаракатларда ташқи кучлардан фойдаланилади.
Актив машқлар бажарилиш характерига кўра бир-биридан фарқ қилади. Улар бир фазали ва пружинасимон (кетма-кет, икки-уч маротабалаб энгашиш) машқлар. Уларга тананинг маoлум аoзоларини ёки унинг бир қисмини тебратиш, силташ (махлар)лар, охиргиҳолатини ушлаш (фиксия), қаршиликларни енгиш, оғирликдан фойдаланиш машқлари.
Булардан ташқари максимал амплитудада бажариладиган,ҳаракат давомида танани қимирлатмай ушлаш билан (статикҳолатда) бажариладиган машқларҳам шу гуруъга киради.
Пассив статик машқларда гавданингҳолати ташқи кучларҳисобига сақланади. Бу актив эгилувчанликни ривожлантириш учун динамик машқларга қараганда самарасизроқ, лекин пассив эгилувчанликни тарбиялашда юқори кўрсаткичларга олиб кели-ши мумкин. Мускулларнинг чўзилувчанлиги нисбатан кам бўлади. Агар бирҳаракатда уларнинг узунлигини ошришгаҳаракат қилинса, унинг натижаси жуда паст бўлади. Бироқ машқларни такрорлайвериш машқ қилиш орқали улар қолдирган натижалар йиғилиб, амплитуданинг ортиши жуда сезирарли бўлади. Шунинг учун эгилувчанликни ошириш машқлари сериялар билан,ҳар бирини бир нечта марта қайтариб бажариш билан ривожлантирилади ва шундай қилишҳам зарур.
Сериядан серияга ўтган сариҳаракат амплитудаси катталаштирилиб борилади.ҳар бир машғулотда чўзилувчанлик машқларини оғриқ сезгунча бажариш тавсия этилади. Оғриқ пайдо бўлиши билан машқ амплитудаси чегараланади. Агар машқларниҳар куни системали бир ёки бир неча марта бажарилса, уларнинг фойдаси кўпроқ бўлади. Агар эгилувчан-ликнинг эришилган даражасини сақлаб туриш мақсад қилинса, камроқ машқ қилиш, яoни машғулотлар сонини озайтириб бориш мумкин. Бу машқларни мустақил топшириқ сифатида уйга вазифа қилиб бериш самара беради. Дарсларда бу машқлар асосан дарснинг асосий қисми охирига, чигал ёзиш вақтида ва асосий бўлмаган машқлар орасидаги интервалларда бажариш тавсия қилинади. Эгилувчанлик машқларини бажаришдан олдин мускулларда енгил тер пайдо бўлгунча чигал ёзиш машқларини бажариш зарур. Бу машқларҳисобига эришилганҳаракатчанлик-нинг ортиши нисбатан узоқ давом этмайди - хона температу-расида 10 минутча сақланади. Иссиқлик тарқалишини камайти-риш (иссиқ кийим кийиш) билан, бу вақтни маoлум даражада ошириш мумкин.
Болалик ва ўсмирлик ёшида эгилувчанликни ривожланти-риш осон бўлгани сабабли 10-15 ёшдагилардан бошлаб бу сифатни ривожлантиришни режалаштириш самара беради.