Мақола ва тезислар номи

Yenka Electricity and Magnetism дастури (симулятори) хақида
. 
Yenka Electricity and Magnetism дастури симулятор бўлиб, физик жараёнларни 
моделлаштириш ва физиканинг электродинамика ва магнетизм бўлимларига оид тажрибалар 
яратиш ва кузатиш имкониятини берувчи дастурдир. Бу дастурдан дарсларда интерактив 
электрон доскадан (Whitboard) ва график планшет (Wacom) орқали машғулотларни ташкил 
этиш мумкин, шунингдек мустақил иш сифатида шахсий компьютерда ишлатиш мумкин. Бу 
кучли дастур физик ҳодисаларни 3D кўринишда кузатиш, тажрибалар ўтказиш ва турли 
мураккаблик даражасидаги жараёнларни моделлаштириш имкониятини беради.
Yenka Electricity and Magnetism оптимал дастур физик жараёнларни компьютерда 
моделлаштириш имконияти, тажрибада қатнашаётган физик катталикларнинг қийматини 
жуда яхши аниқлик билан ҳисоблаш имкониятини беради, физик ҳодисада қатнашаётган 

---

325 
физик катталик билан бошқа физик катталиклар ўртасидаги графикли боғланишни ҳосил 
қилиш, яратилган моделларни сақлаш ва қоғозга чоп этиш мумкин. Yenka Electricity and 
Magnetism дастурининг бундай имкониятлари физика фанини ўқитишда инқилобий 
ўзгаришга сабаб бўлди. 
Crocodile Technology дастури (симулятор) ҳақида 
Бу дастур ўрта мактаб ўқувчи ва ўқитувчилар, лицей, коллеж талабалари учун физика 
фаннини «Электр» қисмини чуқурроқ ўзлаштиришда ҳозирги замон ахборот технологиялари 
имкониятларидан фойдаланиш имконнини беради. Бундан ташқари, Crocodile Technology 
дастуридан электротехника, электр занжирлар назариясини ўрганиш курсларида ҳам 
фойдаланиш мумкин. 
Дастур электрон конструктор бўлиб, у монитор экранида 
электр схемаларини йиғиш жараёнини худди ҳақиқий 
тажрибадаги сингари имитация қилиш, электр катталикларни 
мультиметрда (3 ўлчовли), амперметр ва вольтметрларда 
ўлчаш имкониятини беради. 
Масалан, дастурда: 

Микропроцессорларни дастурлаш ва робототехникага 
оид моделларнинг 3D кўринишда симуляциялаштириш 
мумкин. 

Конструктор деталларининг тасвири ва ўлчов асбобларининг схематик ва ҳақиқий 
кўринишда берилган; 

Қаршиликдан оқиб ўтаётган ток қувватининг қиймати берилган номиналдан ортиб 
кетса, қаршилик (портлаб) куйиши кўрсатилади; 
Кўпгина жараёнлар ва уларнинг натижалари товушли эффектлар орқали ифодаланади. 
Буларнинг барчаси, талаба ўзи йўл қўйган хатоларини кўриши, муваффақиятсиз бажарилган 
тажрибанинг сабабларини аниқлашни ўрганиши ва электр схемаларини тажрибани ҳақиқий 
қурилмаларда бажаришдан олдин таҳлил қилиш кўникмаларини ҳосил қилиш имконини 
беради. 
Бу дастур, касби ким бўлишидан қатъи назар фойдаланувчини изланувчанликка, 
ижодий фикр юритишга, иш натижаларини таҳлил қилишга ўргатади. 
Дастур имкониятлари жуда кенг бўлиб, ундан амалий машғулотларда (яъни масалалар 
ечишда) айниқса, виртуал лаборатория ишларини бажаришда кенг фойдаланиш мумкин [3]. 

---

326 
Хулоса қилиб шуни айтамизки, юқорида келтирилган дастурлардан фойдаланган ҳолда 
ўқиш жараёнини ташкиллаштирилса, ўқувчиларнинг (талабаларнинг) фанга қизиқиш билан 
ёндошадилар, ҳеч кимга сир эмас ҳозир ёшларни табиий фанларга қизиқтириш жуда қийин 
ҳисобланади. Юқорида тавсия қилинаётган дастурлардан фойдаланган ҳолда ўқув жараёнини 
ташкиллаштирилса, ўқувчилар (талабалар) физика фанларини чуқур ўрганишларига сабаб 
бўлади ва улар физика, кимё ва информатика фанларида “ухлаб” қолишмайди.