Manzara janridagi asarlarini badiiy tahlil qilishga tayyorlash masalalari

SCIENTIFIC PROGRESS
 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 2 ǀ 2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
  
Page 483
Aks etayotgan tasvirning o‘lchami va qanday ko‘rinishi rassom ko‘zining balandlik 
nuqtasi suv sathidan qanchalik yuqorida turganiga ham bog‘liq. (3-ilova)
Rassom qarama-qarshi qirg‘oqda turgan va suvda aks etayotgan narsaning eng 
yuqori nuqtasi balandligi AD predmetning o‘z balandligi AB dan bir oz kichikroq, 
uning suvda ko‘rinayotgan aksi BG esa haqiqiy aks tasvir BV dan anchagina kichikdir. 
Chizuvchi kishi ko‘zining balandligi suv sathidan tobora yuqorilashgani sari aks 
etayotgan tasvirlarning o‘lchami ham yanada kichrayib boraveradi. Tushayotgan tasvir 
ustida ish olib borayotib, aks etayotgan narsalarning ayrim qismlari suvning sathidan 
turib ko‘rish mumkin bo‘lgan holatda ko‘rinishini ham albatta hisobga olish kerak [23-
25]. Agar rassom daryo ustiga qurilgan taxta ko‘prikni chizayotgan bo‘lsa, suvda aks 
etayotgan tasvirda uning ko‘zga ko‘rinmas, suvda turib esa ko‘rish mumkin bo‘lgan 
pastki qismidagi yog‘ochlarni ham ilg‘aydi. Masalan: agar u suv ustiga egilgan 
majnuntolni chizayotgan bo‘lsa, aslida ko‘rinmay turgan, suv sathi ustiga engashgan 
shohlarning suvga tushayotgan aksini ko‘radi va ularni rasmda tasvirlaydi.
S 
A 
O R 
B 
U1 
V 
F 
D 
P 
N 
G 
T 
O 
M D 
U 
2-илова
Qirg‘oq chizig’idan uzoqda turgan narsalarning aksi: МN- Qirg‘oq chizig’i; ОP- Narsalar 
joylashgan chiziq; SP- Qirg‘oqda perpendikulyar turgan predmet; TR- qiyshayib turgan predmet. U1R va FP-
SP va TR predmetlarning aksi: U1D va FU-akslarning suvdagi ko’rinayotgan qismi 
3-ilova
. Rassomning qanday balandlikda turganligiga qarab aks etayotgan tasvir o’lchaminingo’zgarishi. 
АB-Aks tushayotgan predmet; VB-uning haqiqiy aksi; О-rassom ko’zi; АD-predmetning ko’rinayotgan 
predmetningko’rinayotgan kattaligi; GB-aksining suvda ko’rinayotgan kattaligi. 

---