Manuel de français Ikkinchi chet tili

Qo’shma gap (la phrase complexe) 
Bir necha sodda gap o’zaro bir gapga birikib qo’shma gapni tashkil etadi. 
Qo’shma gapni tashkil etgan sodda gaplar o’zaro turlicha aloqaga kiradi. Gap uchun 
muhim belgi kesimlikdir. Kesimlik belgisining miqdori gaplarni sodda va qo’shma 
gaplarga ajratishga asos bo’ladi. 
Qo’shma gapni tashkil etgan sodda gaplar qo’shma gap qismlari sanaladi. Bu 
qismlarni bog’lash uchun xizmat qiladigan vositalar esa bog’lovchi vositalar sanaladi. 
Qo’shma gap qismlari bog’lovchi vositalar yordamida bog’lanadi. 
Sodda gap bilan qo’shma gap o’rtasidagi asosiy farq, birinchidan, ularning 
tuzilishiga ko’ra bo’lsa, ikkinchidan, ularni tashkil etgan grammatik materialning 
turliligidadir. Sodda gap birgina konstruktiv birlikdan tashkil topadi. Masalan : 
Chaque jour sarvar vient à l’institut à huit heures. 
Qo’shma gapda esa bir-biri bilan uzviy bog’langan bir necha konstruktiv markaz 
bo’ladi. Sodda gapning qurilish materiali so’z yoki so’z birikmasi bo’lsa, qo’shma 
gapning qurilish materiali sodda gaplardir. Masalan : Il a neigé et les rues étaient 
glissantes. 
Sodda gap bilan qo’shma gap eng asosiy va muhim farqlardan yana biri shuki, 
sodda gap birgina predikativ markazidan tashkil topadi, qo’shma gapda esa bunday 
markaz ikki yoki undan ortiq bo’ladi. Sodda gapda bir yoki undan ortiq uyushiq 

---

~ 232 ~ 
kesim bir egaga yoki, aksincha, bir necha ega bir kesimga birikib, shu gapni tashkil 
etuvchi asosiy markaz sanalsa, qo’shma gapda ikki yoki undan ortiq kesim kamida 
ikki egaga tobe bo’lib, qo’shma gapni tashkil etadi. 
Qo’shma gap komponentlarining mazmun munosabati, tuzilishi va bog’lanish 
yo’llari xilma-xildir. Shu har xillik jihatidan qo’shma gaplar dastlab quyidagi turlarga 
bo’linadi : 
1.
 
Bog’lovchisiz qo’shma gap (phrase de juxtaposition) ;