Mantiqiy savollarga javob

 

Q A R O R    K I L A D I: 

 

1. Kun tartibidagi masala ijro uchun qabul qilinsin. 

2.  Maktab  o’quvchilari  va  uyishmagan  yoshlar  orasida  ushbu  mavzu  aloxida  sinflarda 

muxokama qilinsin. 

3. Ushbu qarorni ijrosini taminlash  maktab maktab sardorlari  zimmasiga yuklatilsin. 

 

 

Yigilish raisi: 

 

 

 

 

BT yetakchisi R.Xolmuratov    

   

 

Yigilish kotibi:   

 

 

 

         Yoshlar ittifoqi sardori L.Boboxonova  

 

 

 

---

2-savolga javob: 

Uslub — tilning inson faoliyatining muayyan sohasi bilan bogʻliq vazifalariga 

koʻra  ajratilishi.  Kishilar  faoliyatning  barcha  sohalarida  aloqa  qilish  jarayonida  tildagi  leksik, 

frazeologik,  grammatik  va  fonetik  vositalarni  tanlash  va  ishlatishda  birbirlaridan  maʼlum 

darajada farq qiladilar. Umumxalq tili doirasida til vositalarining bunday tanlab olinishi nutqning 

xilmaxil  koʻrinishlarining  paydo  boʻlishiga  olib  keladi.  Nutq  uslubi  tilning  vazifasi  bilan 

bevosita  bogʻliq  boʻladi.  Shuning  uchun  ham  ular  vazifaviy  (funksional)  deb  yuritiladi. 

Vazifaviy   deganda, tildan farq qiladigan qandaydir alohida narsa tushunilmaydi, balki aniq bir 

adabiy til tarkibi ichida qaraladigan, oʻziga xos xususiyatlari, xizmat qilish doirasi bilan oʻzaro 

farq  qilib  turadigan  yordamchi  tizim  tushuniladi.  Vazifaviy    nutqkoʻrinishlarining  asosiy 

vazifalariga,  yaʼni  aloqa,  xabar  berish,  taʼsir  etish  vositasi  boʻlishiga  koʻra  turli  qismlarga 

boʻlinadi:  

1) soʻzlashuv  

 2) rasmiy  

 3) ilmiy  

 4) publitsistik 

 5) badiiy  

Bu  uslublar  ichida  Davlat  tilida  ish  yuritish  doirasida  rasmiy  uslub  nima  uchun  asosiy 

hisoblanadi?  Degan savolga keladigan bo’lsak rasmiy-idoraviy nutq uslubi jamiyatdagi ijtimoiy-

huquqiy munosabatlar, davlat va davlatlararo rasmiy, siyosiy-iqtisodiy, madaniy aloqalar uchun 

xizmat  qiluvchi  uslubdir.  Bu  uslub  hujjatchilik  xarakteri  bilan  ajralib  turadi.  Shunga  ko‘ra, 

yozma 

nutqning 

xizmatga doir 

bu 

turi 

davlat 

qonunlari, 

farmonlar, 

bayonotlar, 

shartnomalar, idora hujjatlari, e’lonlar va boshqa rasmiy yozishmalar uslubi hisoblanadi. Rasmiy 

uslub  tilining  asosiy  xususiyati  aniqlik  va  ixchamlikdir,  unda  muayyan  nutqiy  qoliplar,  kasb-

hunar  so‘zlari,  atamalar,  tayyor  sintaktik  qurilmalar  keng  qo‘llanib,  nutqning  aniq  va  ravshan 

ifodalanishini 

ta’minlaydi. 

Tayyor 

nutq 

qurilmalari 

(shu 

asosda: shunga kо‘rа; 

ma’lum qilamizki; ...ni e’tiborga olib; ...ga kо‘rа; ...biz, quyida imzo chekuvchilar, ...ga asosan 

(muvofiq);  ...uchun,  ...dan  kelib  chiqib;  ...sharti  bilan;  ...berilsin,  ...taqdirlansin kabi)  hujjat 

matnining  darak  hikoya  xarakterida  bo‘lishini,  so‘zlarning  bir  ma’noda  ishlatilishini,  badiiy-

tasviriy vositalarning bo‘lmasligi, fe’lning majhullik va buyruq-istak shakllarining, qo‘shma gap 

turlarining  keng  qo‘llanishini  talab  qiladi.  Til  materiali  hujjatning  turi  va  xarakteriga  qarab 

tanlanadi.