Mantiqiy Iqtisodiyot

Iqtisodiy erkinlik (kvartillar bo'yicha)

Eng kam erkin

Uchinchi guruh

Ikkinchi guruh

Eng erkin

Eng kambag'al 10 foiz aholining yillik

jon

boshiga daromadi, 2016-yil

Eng kambag'al 10 foiz aholining olgan daromadlari darajasi (ulushidan farqli o'laroq) iqtisodiy erkinlik yuqori

mamlakatlarda ancha yuqori.

Izoh: Eng kambag'al 10 foiz aholining yillik jon boshiga daromadi (xarid qobiliyati pariteti bo'yicha doimiy

AQSH dollarida), 2016-yil.

Manba: O'rtacha iqtisodiy erkinlik darajasi reytingi, 1995-2016-yillar; Jahon Banki, 2017-yil, Jahon rivojlanish

ko'rsatkichlari.

Albatta, qashshoqlik darajasini o'lchashda eng qashshoq 10 foiz aholining

daromadidan foydalanish noto'g'ri xulosaga olib kelishi mumkin. Boy mamlakatdagi

eng qashshoq 10 foiz aholi yaxshi yashayotgan bo'lishi mumkindir, lekin kambag'al

---

140

mamlakatda ushbu qatlamdagi aholi haqiqatan ham nochor ahvolda bo'lishi mumkin.

Keling, Jahon banki tarifiga ko'ra «o'ta» yoki «o'rtacha» qashshoqlikda yashovchi aholi

ulushi aks ettirilgan 15-chizmani ko'rib chiqaylik. O'ta qashshoqlik bu jon boshiga

kuniga 1,90 dollarga (narxlar o'rtasidagi farqni hisobga olgandan so'ng AQSH dollarida),

o'rtacha qashshoqlik esa kuniga 3,20 dollardan kamroqqa kun kechirishni anglatadi

(52)

.

Iqtisodiy erkinlik darajasi yuqori mamlakatda yashashninig afzalligini ko'rish qiyin

emas — bu kabi mamlakatlar aholisining kambag'al bo'lishi dargumon. Global miqyosda

ham qashshoqlikka barham berish bo'yicha katta yutuqlarga erishildi. Jahon banki

ma'lumotlariga ko'ra, 1981-yilda 42 foiz aholi o'ta qashshoqlikda yashagan. 2016-yilga

kelib, bu raqam 10 foizan kamroqni tashkil etdi. Garchi qashshoqlikni butunlay bartaraf

etishgacha hali uzoq bo'lsa-da, AQSH prezidenti Ronald Reygan (1981-1989) and Buyuk

Britaniya bosh vaziri Margaret Tetcherning (1979-1990) bozor iqtisodiyitiga diqqatni

jalb qilgani, shubhasiz, erishilgan yutuqlarning asosiy omili bo'ldi.

---

141

15-chizma: Iqtisodiy erkinlik hamda o'ta va o'rtacha qashshoqlik darajalari

31,71%

51,74%

28,82%

14,05%

5,88%

1,48%

4,31%

14,25%

0

10

20

30

40

60

50

o'ta / o'rtacha

o'ta / o'rtacha

o'ta / o'rtacha

o'ta / o'rtacha

Eng kam erkin

Uchinchi guruh

Ikkinchi guruh

Eng erkin