Mantiqiy amallar

MANTIQIY AMALLAR

А  B - va (kupaytirish – konyuksiya)

1  1 = 1

1  0 = 0

0  1 = 0

0  0 = 0

А  B - yoki (qo’shish – disyuksiya)

1  1 = 1

1  0 = 1

0  1 = 1

0  0 = 0

 А - emas (inkorlik – inversiya)

 1 = 0

 0 = 1

Mantiqiy tenglamalar	 ( A ) = А	 ( А  В ) =  A   B	 ( А  В ) =  A   B
		 A   B =  ( А  В )	 A   B =  ( А  В )

MA’LUMOTLAR MIQDORI

1 bit = 1 yoki 0 = xa yoki yo’q = rost yoki yolg’on = magnitlangan yoki magnitlanmagan .

8 bit = 8-ta 0 yoki 1 lardan iborat ketmaketlik = 2⁸ = bitta ihtiyoriy xarf yoki belgi = 1 bayt.
1 Kilobayt = 1024 bayt = 2 ¹⁰ bayt
1 Megabayt = 2 ¹⁰ Kilobayt = 2 ²⁰ bayt
1 Gigabayt = 2 ¹⁰ Megabayt = 2 ²⁰ Kilobayt = 2 ³⁰ bayt
1 Terabayt = 2 ¹⁰ Gigabayt = 2 ²⁰ Megabayt = 2 ³⁰ Kilobayt = 2 ⁴⁰ bayt
1 Petabayt = 2 ¹⁰ Terabayt = 2 ²⁰ Gigabayt = 2 ³⁰ Megabayt = 2 ⁴⁰ Kilobayt = 2 ⁵⁰ bayt

MICROSOFT WORD


TEZKOR TUGMALARI

	Ctrl + N – (New) Янги документни яратиш
	Ctrl + O, ёки Ctrl + F12, ёки Alt+Ctrl+F2 – (Open) Мавжуд булган (илгари яратилган) документни куриш ёки узгартириш учун очиш
	Ctrl + W – (Close) Экранда очик булган документни беркитиш
	Ctrl + S, ёки Shift+F12, ёки Alt+Shift+F2 – (Save) Экранда очик булган документни саклаш
	Ctrl + P, ёки Ctrl+Shift+F12 – (Print) Экранда очик булган документни босмага чикариш
	Ctrl + Z, ёки Alt + Backspace – (Undo) Охирги бажарилган харакатни бекор килиш (оркага кайтиш)
	Ctrl + Y, ёки F4, ёки Alt + Enter – (Redo) Бекор килинган харкатни кайтариш (олдинга кайтариш)
	Ctrl + X, ёки Shift +Delete – (Cut) Танлаб олинган матн кисми нусхасини хотирага кучириб (киркиб) олиш.
	Ctrl + C, ёки Ctrl + Insert, ёки Ctrl + Num0 – (Copy) Танлаб олинган матн кисми нусхасини хотирага олиш
	Ctrl + V, ёки Shift + Insert, ёки Shift+Num0 – (Paste) Хотирада жойлашган матн кисмини чикариб курсор турган жойига куйиш
	Ctrl + A, ёки Ctrl + Num5 - Бутун матнни танлаш
	Ctrl + F – (Find) Бутун матнда бирор бир суз ёки жумлани излаш
	Ctrl + H – (Replace) Бутун матнда бирор бир суз ёки жумлани топиб унинг урнига бошка суз ёки жумла билан алмаштириш
	Delete - Танлаб олинган матн кисми ёки курсордан унг томонда жойлашган белгиларни учириш
	F7 - Бутун матннинг имло хатоларини текшириш
	Shift + F7 - Танланган сузнинг синонимларини топиш
	F12 – (Save as) Экранда очик булган файлни кайта номлаш
	Alt + Ctrl + I – (Prewiev) Босмага тайёрланган хужжатни сахифага жойлашишини олдиндан куриш.
	Ctrl + L – (Left) Матннни (курсор турган абзацни) чап чегара буйича теккислаш
	Ctrl + E – (Center) Матнни (курсор турган абзацни) марказ буйича теккислаш
	Ctrl + R –(Right) Матннни (курсор турган абзацни) унг чегара буйича теккислаш
	Ctrl + J – (Justify) Матнни (курсор турган абзацни) икала чегара буйича теккислаш
	Shift + F3 - Харфлар куринишини узгартириш (регистр)
	Ctrl + B , ёки Ctrl + Shift + B – (Bold) Калин харфлар холатига утиш ёки ундан чикиб кетиш
	Ctrl + I , ёки Ctrl + Shift + I – (Italik) Курсив (ётик) харфлар холатига утиш ёки ундан чикиб кетиш
	Ctrl + U – (Underline) Чизикли харфлар холатига утиш ёки ундан чикиб кетиш
	Ctrl + Shift + D - Иккита чизикли харфлар холатига утиш ёки ундан чикиб кетиш
	Ctrl + Shift + F - (Font) Харфлар шаклини (шрифтини) узгартириш
	Ctrl + Shift + P - Харфлар катталигини узгартириш
	Ctrl + D - "Формат шрифта" га тегишли меню булимини очиш
	Ctrl + Shift + S - Матнни стилини узгартириш
	Ctrl + = - Пастки харфлар холатига утиш ёки ундан чикиб кетиш
	Ctrl + + - Устки харфлар холатига утиш ёки ундан чикиб кетиш
	Ctrl + F6, ёки Alt + F6 - Бошка актив документ ойнасига утиш
	Ctrl + Shift + F6 - Хамма актив документ ойналарини куриш
	Shift + стрелка - Гурухга олиш (белгиларга тегишли)
	Ctrl + Shift + стрелка - Гурухга олиш (сузларга тегишли)
	Shift + Home ёки End - Сатр бошигача ёки охиригача гурухга олиш
	Ctrl + Shift + Home ёки End - Докуметнт бошигача ёки охиригача гурухга олиш

MICROSOFT ECXEL


FORMULALAR
Formula – bu “ =” tenglikdan boshlangan sonlar, jadval katakcha (yacheyka) larining adresi (murojatlar), maxsus xizmatchi so’zlar (funksiyalar) va arifmetik amallar ( + qushish , - ayirish , * kupaytirish , / bulish, % foiz hisoblash, ^ darajaga ko’tarish ) ketma-ketligi.
A1 - jadval katakcha(yacheyka)sining adresi (murojatlar) bizga qaysi jadval ustunu va satri kesishida joylashganini ko’rsatadi.
A1 - nisbiy murojat – u nusxalashda simetrik satrlar va ustun nomlari o’zgaradi.
$A1, A$1 yoki $A$1, - absolyut murojat – u nusxalashda yoki ustun yoki satr yoki butunlay ikalasining nomlari o’zgarmaydi. Absolyut murojatga o’tish uchun klaviaturadan – F4 tugmasini bosamiz.
[fayl_nomi.xls] Лист 1!A1 - MS Excel dasturida boshqa fayldagi Лист 1 nomli ishchi varoqda joylashgan A1 yacheykaga murojaat
FUNKSIYALAR
Funksiyalar – bu formulalarda qullash uchun maxsus xizmatchi so’zlar. Excelda 400 dan ortiq bo’lib, ular matematik, mantiqiy, statistik, matn, moliyaviy, vaqt va sana bilan ishlovchi to’rlarga bo’linadi.
=СУММ(yacheykalar bloki) - ko’rsatilgan yacheykalar bloki summasini xisoblash
=СЧЕТ(yacheykalar bloki) - ko’rsatilgan yacheykalar bloki ichida raqamlilar sonini xisoblash
=СЧЕТЗ(yacheykalar bloki) - ko’rsatilgan yacheykalar bloki ichida bush bo’lmaganlar sonini xisoblash
=СРЗНАЧ(yacheykalar bloki) - ko’rsatilgan yacheykalar bloki o’rta arifmetik sonini xisoblash
=МАКС(yacheykalar bloki) - ko’rsatilgan yacheykalar bloki ichida eng katta sonini aniqlash
=МИН(yacheykalar bloki) - ko’rsatilgan yacheykalar bloki ichida eng kichik sonini aniqlash
=КОРЕНЬ(yacheyka) - ko’rsatilgan yacheykani kvadrat ildizini xisoblash
=ЗНАК(yacheyka) - ko’rsatilgan yacheykani ishorasini aniqlaydi (-1 yoki 0 yoki 1)
=ЦЕЛОЕ(yacheyka) - ko’rsatilgan yacheykani yaxlitlash (chap tomondagi butun son)
=ABS(yacheyka) - ko’rsatilgan yacheyka modulini (absolyut qiymati – | x | ) xisoblaydi
=СТЕПЕНЬ(1-yacheyka; 2-yacheyka) - ko’rsatilgan 1-chi sonni, 2-chi son darajasiga kutarish
=ОСТАТОК(1-yacheyka; 2-yacheyka) - ko’rsatilgan 1-chi sonni, 2-chi songa bulinish qoldigi
=ФАКТ( ) - butun son faktorialini hisoblash
=LN( ) - sonning natural logarifmini hisoblash
=EXP ( ) - sonning eksponentasini hisoblash
=НОД ( ) - sonlarning eng katta umumiy bo’luvchisini hisoblash
=НОК( ) - sonlarning eng kichik umumiy bo’linuvchisini hisoblash
=ОКРУГЛ( ) - sonni yaxlitlash
=ПРОИЗВЕД( ) - sonlarning ko’paytmasini hisoblash
=SIN(yacheyka)- ko’rsatilgan yacheykani sinusini aniqlash
=COS(yacheyka)- ko’rsatilgan yacheykani cosinusini aniqlash
=TAN(yacheyka) - ko’rsatilgan yacheykani tangensini aniqlash
=ATAN(yacheyka) - ko’rsatilgan yacheykani arctangensini aniqlash
=ДЛСТР(yacheyka) - ko’rsatilgan yacheykada xarflar sonini aniqlash
=БАТТЕКСТ( ) - sonni matnga almashtiradi
=ЗНАЧЕН ( ) - matn ko’rinishidagi sonni songa o’tqazish
=СЦЕПИТЬ(1-yacheyka; 2-yacheyka) - ko’rsatilgan 1-chi yacheykadagi matnga, 2-chi matn ko’shish
=НАЙТИ(1-yacheyka; 2-yacheyka) - ko’rsatilgan 1-chi yacheykadagi matnni, 2-chi matn ichida topish
=ЛЕВСИМВ(1-yacheyka; 2-yacheyka) - ko’rsatilgan 1-chi yacheykadagi matnda, 2-chi yacheykadagi son xarflarni chap tomondan olish
=ПСТР(1-yacheyka; 2-yacheyka; 3-yacheyka) - ko’rsatilgan 1-chi yacheykadagi matnda, 2-chi yacheykadan, 3-chi yacheyka xarflarni o’ng tomondan olish
=ЗАМЕНИТЬ(1-yacheyka; 2-yacheyka; 3-yacheyka) - ko’rsatilgan 1-chi yacheykadagi matnda, 2-chi yacheykadan, 3-chi yacheykadagi matnni qo’shish
=ПОВТОР(1-yacheyka; 2-yacheyka) - ko’rsatilgan 1-chi yacheykadagi matnni, 2-chi yacheyka marta takrorlash
=СЧЁТЕСЛИ(yacheykalar bloki; mantiqiy mulohaza) - ko’rsatilgan yacheykalar bloki ichida shartga javob beruvchi sonlar sonini aniqlash
=И(mantiqiy mulohazalar) - ko’rsatilgan mantiqiy mulohazalarni ko’paytirish amali
=ИЛИ(mantiqiy mulohazalar) - ko’rsatilgan mantiqiy mulohazalarni qu’shish amali
=НЕ(mantiqiy mulohazalar) - ko’rsatilgan mantiqiy mulohazalarni inqor etish amali
= ЕСЛИ(mantiqiy mulohaza; 1-amal; 2-amal) - ko’rsatilgan mulohaza bajarilishiga qarab yoki 1-amal (rost bulsa) yoki 2-amal (yolgon bulsa) bajariladi.