Ma`naviyatni shakllantiradigan asosiy mezonlar

buyuk va
boqiy
haqiqatlar
yuksak
tuyg’ular
Ilmiy,
badiiy,
falsafiy
meros

Siymolar shaxsiyati

• Prezident I.A.Karimov bu buyuk siymolar shaxsiyatiga nega bunchalik ahamiyat qaratayotganligini shunday izohlaydi: “Bizning o’z oldimizga qo’ygan maqsadimiz bunday ulug’ zotlarning hayot yo’li va qoldirgan merosini to’liq tasvirlash emas, balki ularning eng buyuk namoyandalari timsolida ma’rifat, ilmu fan, madaniyat, din kabi sohalarning barchasini o’zida uyg’unlashtirgan xalqimizning ma’naviy olami naqadar boy va rang-barang ekanligini isbotlab berishdan iboratdir. Bunday noyob va bebaho boylikni har tomonlama chuqur o’rganish, uning ma’no-mazmunini farzandlarimizga yetkazish masalasi barchamiz, birinchi galda, ziyolilarimiz, butun jamoatchiligimiz uchun ham qarz, ham farz bo’lishi shart, deb hisoblayman”.

Mezon tushunchasi

• Shunday qilib, yosh avlod ma’naviyatini shakllantiradigan asosiy mezonlar, yoki ma’naviy hayot mezonlari deganda nimani tushunish kerakligi haqida Prezidentimizning yangi kitobida aniq ko’rsatmalar berilgan. “Mezon” tarozu degani, ya’ni aniq o’lchov, meyor, yevropa terminologiyasida “kriteriy”. Demak, biz yoshlarning ma’naviy tarbiyasida nimalarga tayanishimiz kerak, yoshlarga kimlarni ibrat qilib ko’rsatishimiz durust bo’ladi, qaysi o’lchov, qanday meyorlarni asos qilib olishimiz lozim – bular hammasi kitobda aniq ko’rsatib, nomma-nom sanab berilgan. Bular – ulug’ ajdodlarimiz yaratgan ulkan va qutlug’ ma’naviy (ilmiy, badiiy, falsafiy) meros, ularning ibratli hayotlari, muqaddas dinimiz, qadriyatlarimizda ifodalangan buyuk va boqiy haqiqatlar, yuksak tuyg’ular.

Ma’naviyatli yoki ma’naviyatsiz siyosat

• Din, ilm-fan, axloq, san’at va adabiyot kabi sohalarning har biri murakkab hayotiy yo’nalishlar sifatida siyosatga ham, iqtisodga ham aloqador jihatlari yo’q emas, ammo ulardan ma’naviyat chiqarib tashlansa, barchasi puch yong’oq yoki achchiq mag’izli danakka o’xshab qoladi, ya’ni asl mohiyatini yo’qotadi. Boshqacha aytganda agarchi ma’naviyatli yoki ma’naviyatsiz siyosat, yoki halol yoki harom luqma haqida gapirish o’rinli bo’lsa ham, ma’naviyatsiz madaniyat, imonsiz din, bilimsiz ilm-fan, mas’uliyatsiz axloq, mehrsiz san’at va adabiyot haqida gapirish mag’izsiz po’st haqida gapirish bilan barobar bo’ladi. Shunga ko’ra madaniyat, din, ilm-fan, axloq, san’at va adabiyot kabilarni asosan ma’naviyat sohasiga tegishli deb hisoblasak, xato bo’lmaydi.