Маҳмудхўжа Беҳбудий. Падаркуш (драма) Чоп этилган

ТЎРТИНЧИ МАНЗАРА
(Иккинчининг айни, майхона)
Нор, Давлат ичиб, ашула айтиб ўлтурар. Тангриқул ва Тошмурод писиб бориб кирар, тўппонча ва қонлик пичоқни бир четга яширар, ҳамённи чиқариб, стол устига отар; ўлтурарлар.
ТАНГРИҚУЛ. Чилим келтур-ей!
Артун чилим келтурур, чекарлар. Артун кетар. Тангриқул Давлатни бир тарафга олиб, хуфия бўлган ишларии сўйлар, ишоратлар қилар. Давлат «бечора» деб хуфия сўйлаб, ишорат ила хотиржам қиладир.
ТАНГРИҚУЛ (ҳамённи очиб кўриб, суюнар, Тангриқул ва Тошмуродни елкасига қоқар). Баракалла, баракалла (Давлат занг чалар, Артун кирар).
АРТУН. На буюрарсиз?
ДАВЛАТ. Ма, пулни ол, тезлик илан Лизанн келтур!
АРТУН. Бош устина. Ҳозир келур (пулни олар, ичарлар. Лиза кирар).
ЛИЗА. Добрий вечрим! (ҳаммаси-ла кўришар).
ДАВЛАТ. Исприздим, испасибо, испасибо, прихал…
ЛИЗА. Мерси (ўлтурар).
ДАВЛАТ. Суз, Лизанинг саломатлигига.
НОР (сузар, чўқиштириб). Лизанинг саломатлигига ура, ура (ичарлар).
Нор ашула ўқур, ташқаридан ҳуштак садоси келар, оёқ товушлари эшитилар. Мажлисдагилар саросима, ҳайрон бўлар. Силоҳлик политсейскилар, пристуф, қоровуллар бостириб кирарлар. Лиза очар.
Политсия тўрт нафарни ушлар, баъзиси буюмларини ва ҳар тарафни ахтарур, қонлик пичоқ ва тўппончани топар. Тўппончани пристуфга топширар. Искаб кўрар, ўқини бўшатар.
Тангриқул ва Тошмурод қочар. Қоровуллар ушлар.
Тошмурод ҳўнгир-ҳўнгир йиғлар, бетоқат бўлур.
Пристуф ишорат қилур. Қўлкишанни келтириб, Тангриқул ва Тошмуродга урарлар. Башка иккисининг қўли боғланур.
Пристуф гуноҳкор ва қоровулларни саф қилдирур.
ЗИЁЛИ. (кирар, гуноҳкорларга қараб афсус қилур. Одамларга қараб). Илм ва тарбиясиз болаларни(нг) оқибати шулдир. Агарда буларни отаси ўқутса эди, бу жиноят ва падаркушлик алардан содир бўлмас ва булар ичкиликни бўйла ичмасди, хун беғайри ҳаққин қилмас эди. Умри борича Сибир ва бандға ва қиёматға жаҳаннамға қолмас эди. Агарда булар ичкилик ичмаса эди, дунё ва охиратда илалабад азоб ва меҳнатда қолмас эди. Оҳ, ҳақиқатда бойни ўлдирган ва бу йигитларни азоби абадийға гирифтор қилган беилмликдур. Бизларни хонавайрон, бачагирён ва беватан ва банди қилғон тарбиясизлик ва жаҳолатдур: беватанлик, дарбадарлик, асорат, фақру зарурат ва хорликлар ҳаммаси илмсизлик ва бетарбияликнинг меваси ва натижасидур. Дунёга тараққий қилган халқ илм воситаси ила тараққий қилади. Асир ва забун бўлганлар-да беилмликдан. Модомики, бизлар тарбиясиз ва болаларимизни ўқутмаймиз, бул тариқа ёмон ҳодисалар ва бадбахтликлар орамизда доимо ҳукм-фармо бўлса керак. Бу ишларни йўқ бўлмоғига ўқумоқ ва ўқутмоқдан бошқа илож йўқдур. Оллоҳу таоло бошқаларга ҳамиша ибрат ва сизларга сабр бергай.
ПРИСТУФ (амирона). Ҳайда, турма, марш (йўналадур).
Парда инар