Mamleketlik universiteti jumanov m. A



Download 15,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet38/306
Sana09.04.2023
Hajmi15,82 Mb.
#926362
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   306
Bog'liq
ekologiya. jumanov m.a

Makanmn zonal almasimwi 
- turdin bir tabiyiy regionnan 
basqa zonaga otip, jasaw jerm nizamli almastinwma makannm 
zonal (zonali) almasimwi dep ataladi. Eger turler arqaga qarap 
tarqala baslasa, «albette qurgaq, quyash nuri tusetugm, jeri 
qizatugm, osimlikleri siyrek jerler tahlanadi. Sol turlerdin ozi 
qublaga qarap hareket qilsa igalhgi kop, saya-salqm, osimlikleri 
qalm jerlerdi iyeleydi. Misali, uship jiiriwshi shegirtke 
(Locusta
migratoria
) orayhq Evropada qumhq jerlerdi, Orta Aziya ham 
Qazaqstanda bolsa, shop-osimlikler menen qalin qaplangan 
jerlerdi iyeleydi. Igalli otlaqlarda ushiraytugm qumirsqalar 
(.Lasius niger, L. flavus)
haqiyqiy gidrofoblar siyaqli otlaqlarda 
ulken ham kishi donliklerde jasasa, qurgaq shol regionlarda bolsa 
gidrofil organizmler siyaqli igalh jerlerdi tanlaydi.
66


I iri organizmler jasaw makanmm zonal almasimwi, olardm 
|eonniHyahq zonalar boymsha tarqahw nizamman kelip shigip 
Hlirgan ekologiyahq jagdaylar, issihq rejiminin ozgeriwi menen 
buylanish. Misali, belgili bir makan arqada ham qublada bir qiyli 
6
ннп
1
)к qaplamma iye bolsa da, usi regiondagi makanlar issihq 
rejimi, lgalliq, quyash nurinin tusiwi menen bir-birinen pariq 
qiludi.
Makanmn vertikal (tik) almasimwi 
- turlerdin region 
boymsha emes, balkim taw sistemalanna say joqaridan tomenge, 
rcgionlar boymsha tarqahwi. Misali, Orta 
Aziyanm taw 
di/beklerin joqaridan tomenge qarap: jaylaw, taw, adir, tegislik 
myaqli regionlarga ajiratiw mumkin. Har bir region ozine tan 
ekologiyahq sharayatqa, osimlik ham haywan turlerine iye. 
Iliitteki, Orta Aziya daryalannda ushiraytugm suw otlanmn da 
regionlar boymsha tarqahwi, har bir region ushm ozine tan 
hirlcrdin barligi 
ham bul mzamliqta suw temperaturasi 
nmqlawshi ekologiyahq faktor ekenligi guzetiledi.

Download 15,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   34   35   36   37   38   39   40   41   ...   306




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish