Mamleketlik universiteti jumanov m. A

15.3. Adamlardin osimliklerlerge tasiri
Adamlar xojaliq iskerligi menen osimlikler dunyasma eki 
bagdarda, yagniy paydali ham ziyanli tasir jasaydi.
419

---

Adamlardin osimliklerge paydali tasiri bul olardm xojaliq 
iskerligi natiyjesinde ken maydanlarga madeniy osimliklerdin har- 
qiyli turlerin egip, olardan joqari zuraat jetistiriwden ibarat. 
Adamlar sholistan dalalarga eginler egip, olardi gullengen egislik 
jerlerge, jaylawlarga aynaldiradi. Har jih minlagan gektar jerge 
miywe ham togay agashlarm otirgizadi. Olardm ziyankeslerine 
qarsi guresedi. Awil ham qala aymaqlarm har-qiyli dekorativ 
osimlikler menen bayitadi.
Usmm menen qatar adamlar osimliklerge ziyanli tasir de 
jasaydi. Olar tazadan jer ashiw, mal jayiw, suw saqlagishlardi 
quriw, paydali qazilma bayliqlardi qazip aliw islerin amelge 
asmp, kopshilik aymaqlardin osimlik dunyasi na unamsiz tasirin 
tiygizedi, olardi nabit etedi.
Adamlardin batpaqliqlardi qurgatiwi, jerlerdi suwgariwi, 
natiyjesinde osimliklerdin tirishilik etiw sharayati buzihp, ayirim 
aymaqlar buringi osimlik dunyasman ayirilip qaladi. Awil 
xojaliginda 
agrotexnikaliq 
ilajlardin 
buziliwi 
jerlerdin 
shorlaniwma, osimliklerdin nabit boliwma alip keledi. Sonday-aq, 
awil xojaliq ziyankeslerine, otaq shoplerge qarsi guresiw 
maqsetinde zaharli ximikatlardi paydalamwdan sol jerdin topiragi 
ziyanlamp, osimlik dunyasi siyreklesedi. Sebebi olar qalpine 
keletugin tabiyiy resurslar bolgani menen adamlardin iskerligi 
osimliklerdin tirishilik sharayatm kushli ozgertedi. Sonliqtan olar 
normal kobeyip, osip rawajlana almaydi. Natiyjede olardin 
ayinmlan hadden tisqari azayip, yamasa joq bolip ketedi. Sonm 
ushm osimlik diinyasinan unemli paydalamw ham olardm qalpine 
keliwin tamiyinlew olardi 
qorgawdm tiykargi ilajlarman 
esaplanadi.