Мaмлaкaтимиз ишлаб чиқариш сoҳaлaрини axбoрoтлaштириш жaмият

3. Windows operatsion tizimi va uning asosiy turlari, imkoniyatlari xamda rivojlanish bosqichlari.

Bu operatsion tizimning nomi «Darcha» soʻzining inglizcha aytilishi boʻlib, kompyuter ishini xar tomonlama boshqarish uchun xizmat qiladi. Lekin bir qancha operatsion tizmlar ishlab chiqilgani va hayotga tadbiq etilganiga qaramay faqatgina ushbu operatsion tizim keng tarqaldi va katta muvaffaqiyatga erishdi. Nega bunday boʻlgani xaqida nimalar deya olasiz? Ushbu operatsion tizimning qanday xususiyatlari mavjudki u juda xam ommabop va qulay? Bu savollarga javob topishda Siz uni ÌS DOS imkoniyatlari bilan solishtirishingiz mumkin. Bu muammoni xal qilib boʻlganingizdan soʻng quyidagi ma’lumotlar bilan tanishishingiz mumkin boʻladi.

WINDOWS muhiti foydalanuvchi uchun qulay boʻlgan koʻpgina imkoniyatlarga ega boʻlgan dasturdir. U MS DOS imkoniyatlarini sezilarli darajada kengaytiradi.
WINDOWS muhitida ishlash natijasida foydalanuvchi koʻpgina qulayliklarga ega boʻladi. Bunda fayl va kataloglarning nusxasini olish, koʻchirish, qayta nomlash, oʻchirish va xokazo amallar tezda va yaqqol bajariladi. Shu bilan birga bir paytning oʻzida bir necha katalog bilan ishlash imkoniyatiga ega.
Bu dastur bir paytning oʻzida bir necha masalalarni echish, ixtiyoriy printer va displey bilan MS DOS dasturlari bilan ishlash qobiliyatiga ega.
Yagona interfeysga, ya’ni WINDOWS turli versiyalari va dastur ilovalari bilan ishlashning standart qoidalariga egaligi muhimdir.
WINDOWS operatsion muhiti quyidagi imkoniyatlarga ega.
Universal grafika – WINDOWS dasturlarining qurilmalarga va dastur ta’minotiga bogʻliqsizligini ta’minlaydi.
Yagona interfeys – WINDOWS foydalanuvchining muloqoti yagona, ya’ni turli dasturlar bilan ishlash qoidalari umumiy. Shuning uchun yangi dastur bilan ishlaganingizda bu qoidalardan foydalanishingiz mumkin.
Mavjud programm ta’minot bilan muvofiqligi – WINDOWS MS DOSning barcha amaliy paketlari, tahrirlagichlari, elektron jadvallari ishini toʻla ta’minlaydi.
Koʻp masalaligi – WINDOWS bir paytning oʻzida bir necha masalani hisoblaydi, bir dasturdan boshqasiga oʻtishni ta’minlaydi.
Mavjud operativ hotiradan toʻliq foydalanish imkoniyati – WINDOWS mavjud operativ hotiradan toʻla foydalana oladi. Qurilma resurslaridan ham toʻliq foydalanadi. Bu qurilmalar bilan muloqotni oʻzi ta’minlaydi.
Ma’lumotlar almashuvi – WINDOWS dasturlararo ma’lumotlar almashish imkoniyatiga ega. Bu maxsus Clipboard (ma’lumotlar buferi), yoki DDE (ma’lumotlarning dinamik almashuvi, ya’ni boshqa dastur natijalaridan foydalanish) yoki OLE(ma’lumotlardan ularni taxrirlagan xolda foydalanish) yordamida amalga oshiriladi.
WINDOWS da ekran "desktop" deb ataladi. Barcha amallar unda bajariladi. WINDOWS soʻzining ma’nosi "darchalar". Shuning uchun WINDOWSga kirganda dasturlar darchalarda bajariladi. Darchalarning joyini va oʻlchamini oʻzgartirish mumkin. Agar bir nechta dastur bajarilayotgan boʻlsa, darchalarni piktogrammalarga kichraytirish mumkin. Bu esa ekrandan unumli foydalanish imkonini beradi.
Darchalar uch xil boʻladi:

• 
  dasturlar darchasi;
  
• 
  hujjatlar darchasi;
  
• 
  muloqot darchasi.
  
• 
  Dasturlar darchasida bajarilayotgan dasturlar joylashadi. Darchaning yuqori qismida dastur nomi va menyu satri koʻrsatiladi. Dastur darchasi ekranning ixtiyoriy qismida boʻlishi mumkin.
  
• 
  Hujjatlar darchalarini dasturlar ochadi. Masalan tahrirlagichlar darchada hujjatlarni hosil qiladi. Darcha sarlavhasida hujjat nomi yoziladi.
  
• 
  Muloqot darchalari foydalanuvchining ayrim komandalariga javoban savollarni chiqarishda foydalaniladi.
  
• 
  WINDOWSda piktogrammalar dasturlarni kichraytiril-gan xolda bajarish uchun ishlatiladi. Piktogrammalar 3 xil boʻladi.
  
• 
  dastur piktogrammalari;
  
• 
  hujjat piktogrammalari;
  
• 
  dasturlar sarlavhalari piktogrammalari.
  
• 
  Dastur piktogrammalari dastur darchadan piktogrammaga kichraytirilganida hosil boʻladi. Faqatgina dastur piktogrammalari darcha tashqarisida joylashadi. Ularni ochiq darchadan tashqaridagi ekranning ixtiyoriy qismiga koʻchirishingiz mumkin.
  
• 
  Hujjat piktogrammalari - kichraytirilgan hujjat darchalaridir. Bu piktogrammalarni faqatgina ishlayotgan dastur ish maydoni doirasida joyini oʻzgartirish mumkin.