Mamasoli jumaboyev



Download 9,04 Mb.
Pdf ko'rish
bet51/118
Sana25.02.2022
Hajmi9,04 Mb.
#464331
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   118
Bog'liq
Bolalar adabiyoti.2-nashr Jumaboev M. (1)

B UNYO DN ING JANGI
( „ Semurg ‘“ dostonidan parcha)
„ K u n b o ta rd a bir yovuz 
D ev b o r e m is h y a lm o g ‘iz. 
O d a m g a d u s h m a n em ish,
Q o n em ish unga yemish.
H a r m u sib a t, h a r ofat,
H a r b ir m u d h is h kasofat, 
Barcha j a b r - u jafolar,
H a m m a d a rd - u balolar 
0 ‘s h a n d a n kelar em ish. 
O d a m la rn i yemirish 
Bilan b o ‘la r em ish shod, 
K o ‘ngli g ‘a m la rd a n ozod.
0 ‘zi balo tog'ining 
Va ofat bulogMning 
Boshida o ‘ltirarmish,
K u n - u t u n - u yoz h am qish. 
U ni ko ‘rgan h a r c h a m a n , 
Q o ‘yarkan tu p ro q q a tan,
U tikilgan h a r bir gul 
T o ‘kilar e k a n butkul.
Uni k o ‘rgan h a r bir j o n ,
Tez b o ‘lar ekan xazon. 
D a r y o la r q u r i r e k a n ,
B aliqlar c h ir ir ekan.
U n d a n h a r kun tabiat 
O lar ekan qora xat.
Ikki o y -u ikki yil,
Yursang m a h k a m b o g ‘lab bel, 
M akoniga borarsan,
A n dom iga qararsan.
0 ‘rtangizda ja n g b o ‘lur,
Ikki o lam teng b o ‘lur.
S huni jan g d a o ‘ldirsang, 
Hayotini soMdirsang.
Q o ‘ling bilan o d a m z o d
Balodan b o ‘lsa ozod.
Devni o l d i r i b agar,
143


Qaytib kelsang bezarar,
S hu kuni t o ‘y boshlarm iz, 
G ‘a m - g ‘ussani ta s h la rm iz “ .
Bunyod u z o q q a boqdi, 
C h a rv o g ‘ga, to g ‘ga boqdi. 
N a z a ri c h o ‘lga tushdi,
H uv, deya yoMga tushdi. 
K o ‘z d a n y o ‘qoldi shu o n , 
Tarqaldi h a m m a hayron. 
Baland t o g l a r d a n oshdi, 
D aralarda adashdi.
Vodiylarga k o ‘z yoshi 
T o ‘kib aylandi boshi. 
D aryolardan o ‘tdi ul,
Y a na uzoq ketdi ul.
Yurti qoldi uzoqda, 
T u s h u n c h a s i tuzoqda .
Z o ‘r bir ishga q o ‘shib bosh, 
0 ‘z ig a - o ‘zi y o l d o s h ,
U z o q c h o il a r g a yetdi,
Q a y n o q koMlarga yetdi.
Poyoni y o ‘q keng sahro 
0 ‘t p u rkab soldi sado.
O yog‘i ostida q u m
Y otadi u y u m - u y u m .
Biror k o ‘kat k o ‘rinm as,
B iror j o n v o r u r in m a s .
Yoniga tushib quyosh,
K uyar edi ic h - u tosh. 
B o s h d a n t e r q u y a r ed i, 
O y o g ‘i k u y a r edi.
H alqum lari b o ‘lib qoq, 
Toqatlari boMib toq,
Q im irla r edi sekin,
Z o ‘rg‘a o la r edi tin.
Bir yildan s o ‘ng b a n o g o h
Bir sirdan boT di ogoh: 
Poyoni y o ‘q keng c h o l d a ,
Q aynagan qum li k o l d a
Bir z o ‘r d a ra x t k o ‘rindi,
144


0 ‘shanga k o ‘zi tindi.
K o ‘p toliqqan bu o d a m
Shu to m o n q o ‘ydi qadam . 
Daraxt qurigan edi,
Q urib chirigan edi,
Edi m in g lar yoshida,
U n in g baland boshida 
Q ush uyasi b o r edi.
H a m z o ‘r h a m d a to r edi. 
D araxtga b ir z o ‘r ilon, 
C h ir m a s h ib , u o sh y o n
Sari z a h a r sochardi,
H a m o g ‘zini ochardi. 
C h a q a l a r chirq ira sh ib , 
F aryod qilib tutashib 
O n a n i k u ta r edi,
Q o n , z a rd o b y u ta r edi. 
Bag‘rini o ‘rtab b u dod 
Y aq in ro q bordi Bunyod. 
Y orda m ga fahm i keldi, 
Q ushlarga rahm i keldi. 
Q ilichini chiqarib,
Daraxt yoniga borib 
0 ‘sha yovuz ilonni,
X u n u k va m u d h ish jo n n i 
T o ‘g ‘rab tashladi shu on, 
Q u m la r b o ‘ldi qizil qon. 
C h a q a la r o m o n qoldi, 
A n c h a o m o n j o n qoldi, 
C h a q a la rn i qutqarib,
Ilonni q o n g a qorib, 
D a ra x tn in g soyasida,
U ya him oyasida 
U z o q uyquga ketdi,
Joniga o r o m yetdi.
K u n c h o sh g o h d a n oqqa n d a , 
Q uyosh tikka b o qqanda, 
Q o ‘zg‘algan kabi b o ‘ron, 
G uvillab qoldi o sm on; 
Yashin u c hga nday b o ‘ldi, 
P o d a ko ‘ch g a n d ay b o ‘ldi.
1 0 — B o l a l a r a d a b i y o t i
1 4 5


K o‘kni tu tib q a n o ti,
B utun o lam n in g oti — 
S em u rg 1 qush kelib qoldi, 
B unyodni bilib qoldi, 
C h an g alid a z o ‘r arslon, 
T u m sh u g ‘ida b o tm o n d o n , 
K o‘zi ichidagi o ‘t 
O lam ni qilib nobud.
Uyasiga q o ‘n m asd an ,
Biroz boMsin tin m asd a n
B un y o d n in g boshi uzra 
C h iz a b erd i, o ‘kirdi.
Q a h -q a h u rib b o 'k ird i. 
Y em ak u c h u n o d a m n i,
T o rta berdi u dam ni. 
C h a q a lari c h irq ira b ,
K o‘z yoshlari tirqirab, 
Y alindilar, qizg‘an deb,
U b ir gun o h siz jo n deb: 
,,Q izg‘a n o n a , o ‘ksizni, 
0 ‘sh a q u tq azd i bizni. 
BoMmasa o ‘lar edik, 
O ch ilm ay so ‘la r edik,
Bizni y er edi ilon, 
A y rilard in g , o n a jo n “ .
S em u rg 4 o 4ylanib qoldi, 
Q albini shafqat oldi. 
Q u m n in g bag'riga botgan, 
Q uyoshda kuyib yotgan, 
B unyodga soya soldi,
Q a n o t ostiga oldi.
Q ush n o m li bu buyuk z o t, 
U n d ag i k u m u sh q a n o t 
B utun b orliqni tu td i,
B or o sm o n n i berkitdi. 
B unyod salqin soyada 
B unday z o ‘r h im o y a d a , 
Y etti tu n n i uxladi,
Y etti k u nni uxladi.
U yg‘o n a b erm agach u,
Bosib to b o ra uyqu,
146


S em u rg 6 daryoga ketdi,
Xayal o ‘tm a sd a n yetdi.
Suvni sim irdi c h o 6llab. 
Q a n o tla rin i h o 'lla b ,
S hu z a m o n u chib keldi, 
Jalad ay k o 'c h ib keldi.
T o ‘xtab B unyod qoshida,
Bir silkindi boshida.
B unyod uyg‘o n d i d arh o l,
U n i lol etdi b u hoi.
B irdan tu rib seskandi,
Q u shni k o ‘rib seskandi. 
O d am larga o ‘xshabroq,
S em u rg 6 boshladi so 6roq:
„Ikki m ing yildan beri,
Shu keng sah ro n in g yeri 
BoM mishdir m en g a m akon. 
M e n d an boshqa b iro r jo n
K elolm adi bunga hech.
Q u m la r k o 6c h ib e rta -k e c h , 
V a ta n id a n ajraldi,
S ah ro giyohsiz qoldi.
Q u rtla r sa rso n b o 6ldilar, 
U c h g a n q u sh la r o ‘ldilar.
B unda faqat to p d i jo n ,
Sen h alok qilgan ilon.
H e c h y o g 6m ad i y o m g 6ir h a m , 
Y er k o 6rm adi zarra nam , 
Q adam bosm adi inson, 
D o rim ad i h e c h hayvon. 
S h u n c h a yil yolg‘iz tu rd im , 
Y er va o sm o n n i k o 6rdim . 
S o ‘yla m en g a, ey o d am , 
B oshingga tushdi ne g 6am ? 
Z o 6r b ir m ardlik qilibsan, 
L ekin b e k o r kelibsan. 
Tilagingni ayt m enga,
N e k o ‘m ak be ray senga?66
D u n y o n i g ‘am ga k o ‘m gan, 
Jafo — alam ga k o ‘m gan 
D ev n i b ir k o 6rm o q c h im a n ,
147


K o ‘rib oM dirm oqchim an. 
O d am larga baxt b e rm o q , 
Baxtlilarga gul term o q
E ldan sh io rim b o ‘ldi, 
N o m u s va orim b o ‘ldi.
Q u sh d a m e h r uyg‘o n d i, 
Q izg la n ish bilan yondi, 
„ K el, esa ustim ga ch iq , 
M ening q a n o tim g a chiq. 
Bir nafas o ‘ltirgin jim ,
Bir nafas k o ‘z in g n i yum . 
M e n kuningga yarayin, 
Seni olib borayin. 
D en gizlardan o ‘tg an d a, 
D u n y o n i suv tu tg a n d a
K o ‘zlaring o ch ilm asin , 
X ayoling sochilm asin; 
0 ‘zingni y o ‘q o tm agil,
Y ana suvga otm agil.
Seni olib b o ra rm a n , 
K urashingga q a ra rm a n . 
OMsang g u n o h o bzingda, 
Q o ‘rquv bilm as s o ‘zingda. 
A gar devni oM dirsang, 
Y erni nurga toMdirsang, 
Y ana olib q a y ta rm a n , 
O fa rin la r a y ta r m a n “ . 
Q a n o tg a ch iq d i B unyod. 
K o ‘zini ch irt yum di bot. 
Va S em u rg 1 qildi parvoz 
D u n y o n i tu td i ovoz,
K un b o ta r to m o n ketdi, 
T u n y o ta r to m o n ketdi.
U c h a -u c h a oxiri 
O 'rm o n lik k a yetishdi, 
S hovillab pastga tushdi. 
S em u rg 1 dedi: ,,Ey b o tir, 
Kel en d i ©‘rn in g d an tur! 
Borib d u sh m a n in g n i to p ,
148


Q ilich sol, b o ‘y n id an chop. 
J o ‘n a , baxting b o r b o ‘lsin, 
0 ‘tk ir q ilich y o r b o ‘lsin.
Seni sh u n d a k u tarm an , 
K elm asang q o n y u ta rm a n “ , — 
D eya ko ‘zd a n yo ‘qoldi.
Bir kesak b o ‘lib qoldi.
B unyod o ‘rm o n g a kirdi,
Suv kechib qonga kirdi.
0 ‘tk ir q ilich q o ‘lida,
B orar e k a n y o ‘lida 
D a ra x tla r q u la r e d i, 
Y irtq ic h la r o ‘la r edi. 
0 ‘rm o n d a harn ak i bor,
Q u rt-u q u s h -u jo n iv o r,
Q arshi o la r ed ilar,
N a z a r so la r ed ilar.
Bu h a m b o ‘lar deb q u rb o n
E d ila r k o ‘p p u s h a y m o n . 
C h u m c h u q la r c h irq ira rd i, 
Bulbul yig‘lab tu rard i.
B unyod esa m ard o n a ,
M a rd -u b a h o d iro n a ,
0 ‘rm o n d a b o ra r edi,
D evni a x ta ra r edi.
O shiqardi k o ‘ray deb, 
Q arshisida tu ray deb,
Q ilar edi k o ‘p a rm o n ,
T o p a y deb dardga d a rm o n .
B unyod yetti kun kezdi, 
Y etti q o ra tu n kezdi.
Eng oxiri tu n c h o g ‘i,
Bir hid sezdi d im o g i, 
T ani jim irlab ketdi,
Q albi qim irlab ketdi.
B ora berdi u h a m o n , 
G uvillab qoldi h a r yon. 
0 ‘rm o n shatirlab qoldi, 
B arglar patirlab qoldi.
U yana yurdi biroz,
149


O xir dev c h iq d i peshvoz. 
S ek in -se k in y u rard i,
Q a h -q a h u rib tu ra rd i. 
D u m id an boshigacha,
B oshdan oy o g ‘igacha 
X ursandlik olgan edi,
S hodlikda qolgan edi.
Z a h a r to m a r tis h id a n ,
0 ‘lim yog‘a r ishidan.
Shoxi o sm o n d a edi,
T im o g ‘i q o n d a edi.
B unyodga kulib boqib,
N afsiga yigit yoqib:
„ S a lo m , o ‘g ‘lim , kel, — dedi. 
D u sh m a n em as, el, — d e d i, — 
T ilagingni ayt m enga,
N e m u ro d kerak senga?“
Yigit so ‘zga boshladi,
G a p n i tizib tashladi:
„B u n y o d senga el em as,
El boMganni dev yem as.
S en b ir o fat em ish san ,
Z o ‘r q a b o h a t em ish san . 
O d a m z o d n in g yovi, 
O bg ‘lo n la rn in g g o ‘rkovi,
0 ‘zing em ishsan yolg‘iz. 
Boshingga y etajak m an ,
0 ‘ldirib k etajak m an ".
B unyod qilich c h iq a rd i, 
0 ‘rm o n yaltirab qoldi. 
B unyodning qahri keldi, 
K o‘zlarid an o ‘t so chdi, 
O T m o n lik d a n tu n qo ch d i.
U h a r o g ‘iz o c h g a n d a,
U h a r b ir o ‘t so c h g an d a , 
Z o ‘r b ir y o n g ‘in k e ta rd i, 
Q a n c h a o ‘rm o n b itardi, 
N afasid an z o T b o T o n
Q o ‘z g ‘a la r edi h a r yon: 
T o m irla r k o ‘c h a r e d i, 
D a ra x tla r u c h a r edi.
150


O sm o n n i q u s h la r tu tib , 
H am m asi h am q o n yutib, 
C h irq ira sh ib tu ra rd i,
Z o ‘r k u rash n i k o ‘rardi. 
T o ‘kilar edi qo n lar...
B archa yirtqich hayvonlar 
K ezardi besaranjom
Saqlab q o lm o q u c h u n jo n . 
B un y o d n i y u tm o q u c h u n , 
B o‘g ‘zid an tu tm o q u c h u n
D ev h a m la q ilar edi,
Ba’zida k u lar edi.
O ta sh d a edi ichi,
B a h o d im in g qilichi 
Y altirardi boshida,
K ular edi qoshida.
B unyod qilich solganda,
H a r b ir sirm ab o lganda 
D evni uzib o ‘tard i,
U zib , buzib o ‘tardi. 
T o ‘x tam adi qonli jan g ,
B o‘ldi devning holi tang.
Ikki k u n -u ikki tu n
S o lis h a r u la r b u tu n .
T in im n i bilm adilar.
Y arashga kelm adilar.
B unyod qilichi bilan,
Z ah arli uch i bilan 
D evni burdalay berdi,
Q ilich q o n yalay berdi.
D ev m ak o n q u rg an o ‘rm o n
B oshdan oyoq boMdi qon. 
Q ilich n i h a r solganda,
H a r b ir sirm ab o lg an d a 
Bir jo y n i olib o ‘td i,
Bir raxna solib o ‘tdi.
Oxiri jo n q o lm adi,
J o n -u d a rm o n qolm adi. 
Q ilich b o lg ‘zida tu tg a c h ,
T o g ‘ kabi yorib o ‘tgach,
D ev h arsillab q u lad i,
151


Bir qarsillab quladi.
D ev q u lab yiqilganda,
B irdan yakson b o ‘lganda 
Y e rla r qim irlab k etdi,
Z ilzila gurlab ketdi.
C h o ‘zila tushgan c h o g ‘i, 
D evning b o sh -u oy o g ‘i 
0 ‘rm o n n i tu tib ketdi,
Sig‘m ay chetg a h am o ‘tdi.
U tipirlab b erd i jo n
Va jim jit qoldi o ‘rm o n . 
S h u n d a n s o ‘ng b o tir B u nyod 
B o‘lib o ‘zida y o ‘q shod, 
Q ilichini yuvib oldi,
Bir o ‘pib, q inga soldi. 
P a rra n d a la r b a rc h a si,
G o ‘zali, oy parchasi 
B o tim i u zatd ilar,
O lqishlab kuzatdilar.
Yigit B unyod m ard o n a , 
M a rd -u b a h o d iro n a ,
Y urib o ‘rm o n d a n ch iq d i, 
G ‘avg‘o va q o n d a n chiqdi. 
B o tir g ‘oy at b e q a ro r, 
S em u rg ‘iga in tizo r 
T u ra r edi k o ‘z tu tib ,
H a r k o ‘zini yuz tu tib ,
K esak b o ‘lib yotgan qush, 
G o ‘yo k o ‘rgan kabi tush 
Q o n la r t o ‘kilg an in i, 
B u n y o d n in g y engganini; 
B otirning g ‘ussadan pok 
D ev boM ganini h alok 
Bilar edi h am m asin .
K esak b o ‘lib k o ‘lkasin 
Y erga solib yotardi,
O ro m olib yotardi.
B unyod kelgan z a m o n ul, 
S hodlikka t o ‘ldi butkul,
Bir ay lan ib q u sh b o ‘ldi, 
B unyod k o 'n g li xush b o ‘ldi.
152


B otir izidan o 'p d i,
Ikki k o ‘zidan o ‘pdi.
D edi: „K el, ustim ga chiq, 
M ening q a n o tim g a chiq!
E ndi ortga qaytaylik,
Elga d o sto n aytaylik.
B o tir yigit ketd ik , b o ‘l! 
K elgan joyga yetdik b o ‘l!“
B otir q a n o tg a chiqdi,
Z o ‘r „duldul o tg a “ chiqdi. 
K o ‘zini yum gan za m o n , 
Xayolga c h o ‘m gan zam o n
S em urg‘ k o ‘kka yo ‘l oldi. 
0 ‘rm o n la r o rtd a qoldi.
Bir y urt k o ‘c h ib b o rg an d ay
S h o v q in -su ro n z o ‘r edi.
Va b eim k o n z o ‘r edi.
,,E y, B u n y o d , k o ‘zingni o c h , 
J a h o n n i k o ‘r, n a z a r soch! 
E ndi y o ‘lni to p arsan ,
K erak b o ‘lsa cho p arsan .
B or, y a x sh ila r y o r b o ‘lsin. 
B otir, bax tin g b o r b o ‘lsin “ . 
Q ay tad an q o ‘l ushlashib, 
S e m u rg 6 b ilan x o ‘shlashib, 
B ir-b irin i q u c h o q la b ,
M e h r-u m u h ab b a t b o g 1 lab 
A jraldilar ikkovlon,
B unyod ja h o n n i javlon 
U rib y ana y o ‘l ketdi.
S ah ro bilan c h o ‘l ketdi.
T o g l a r o sh d i, q ir o sh d i, 
O ylar b o ‘yi adashdi.
S o'nggi q ird a n o ‘tg an d a,
0 4z yurtiga yetganda,
K u nlarini sanadi.
T u n la rin i sanadi,
A ngladi, rosa u c h yil, 
K ezganini m uttasil...
153



Download 9,04 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   47   48   49   50   51   52   53   54   ...   118




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish