Ma’lumotlarni uzatish tizimlarida ko‘plab turli XIL texnologiyalar

Televizion signallarni uzatish standartlari. Yevropa va 
O‘zRda qabul qilingan DVB standarti bu kabelli 
DVB-C (cable), 
sun’iy yo‘ldoshli DVB-S (satellite) va yer usti DVB-T (terrestrial) 
uzatishni qamrab olgan spetsifikatsiyalar to‘plami hisoblanadi.
DVB-T dagi agoritm eng murakkab algoritm hisoblanadi, chunki 
ishlash sharoitlari va uzatishga talablar yer usti uzatishda eng qat’iy 
hisoblanadi. 
Koderning kirishiga MPEG-2 (MPEG-4) transport oqimlari 188 
baytdan keladi, keyin ular ikkili psevdo-tasodifiy ketma-ketlik 
(generator — 15-razryadli surish registri) bilan 2 modul bo‘yicha 
qo‘shish orqali randomizatsiyalanadi. Randomizatsiyalanganidan 
keyin paketlar Rid-Solomon kodi bilan himoyalanadi, buning 
natijasida 188 baytga 16 tekshirish baytlari qo‘shiladi. Keyin ichki 
o‘rama kodlash keladi. 
COFDM (Coded Orthogonal Frequency-Division Multiplexing) 
standartda modulyatsiyalash – signal oldindan kodlanadigan ortogonal 
tashuvchilar orqali multiplekslash varianti ishlatilgan. OFDM 
modulyatsiyalashda butun uzatish kanali diapazoni (Evropada 8 MGs) 
ko‘plab ortogonal nimtashuvchilarga bo‘linishini ko‘zda tutadi. 
Ma’lumotlar oqimi 
N 
suboqimlarga bo‘linadi, ulardan har birining 
tashuvchisi ancha past tezlikda modulyatsiyalanadi. 
DVBda bitta kanalda (Evropada qabul qilingan TV kanalning 8 
MGs kengligida) 8 mingtagacha tashuvchilar (8 x 1024 — 8192 yoki 
8K qayta ishlash algoritmlarining talablarini hisobga olganda) bo‘lishi 
mumkin. Real 1705 ta (2K COFDM rejimi) yoki 6817 ta (8K rejimi) 
tashuvchilar ishlatiladi. Har bir tashuvchi 4-pozitsion kvadraturali 
fazaviy manipulyatsiyalash (QPSK) yoki 16- va 64-pozitsion kvadra-
turali 
amplitudaviy 
modulyatsiyalash 
(QAM) 
orqali 
modulyatsiyalanadi. Mos ravishda har bir tashuvchiga bitta 
modulyatsion simvol 2 dan 4 gacha bitlarni aniqlaydi. 
Qabullagichda signal demultiplekslanadi va dekodlanadi. Buning 
uchun 
uzatkichning 
algoritmlariga 
qo‘shimcha korrelyasion 
detektorlar, Viterbi algoritmli dekoderlar va boshqalar ishlatiladi. 
MPEG-2 (MPEG-4) transport paketlarini ham dekodlash va televizor 
turiga bog‘liq ravishda raqamli yoki analog signalni shallantirishi 
kerak. Shuning uchun RTV-qabullagich bu yetarlicha murakkab 
dasturiy-apparatli kompleks hisoblanadi va faqat so‘nggi yillardagi 
texnologik yutuqlar uni ommaviy ishlab chiqarishda uncha qimmat 
bo‘lmasligiga imkon bermoqda. 

---

171 
O‘zbekistonda kabelli
 
DVB-C (cable), sun’iy yo‘ldoshli DVB-S 
(satellite), yer usti DVB-T (terrestrial) va sotali DVB-N uzatishni 
qamrab olgan DVB standarti spetsifikatsiyalar to‘plami qabul 
qilingan. Ma’lumki, 625 ta satrlardagi yuqori ruxsat etish bilan 
xarakterlanadigan DVB-T tarqoq yoyishni ishlatadi, bunda yarim 
kadrlarning chastotasi 50 Gsni tashkil etiadi. DVB-T gorizontal va 
vertikal bo‘yicha ikkilangan ruxsat etishni (bazaviyga nisbatan) 
ta’minlashi, shuningdek 16:9 tomonlar nisbatili tasvirlarni uzatishi 
mumkin. DVB-T audiosignalni uzatish uchun MUSICAM satndartini 
ishlatish bilan Dolby Digital AC-3 formatdagi ovozni ta’minlaydi. 
Shuningdek DVB-T standartining asosiy afzalliklaridan biri 
signalning qabul qilish barqarorligi va uning signallarning boshqa 
qayta qaytishlariga sezgir emasligi hioblanadi. Respublikada
2011 yilning dekabrida HD yuqori aniqlikdagi televideniyeni sinov 
ishlatilishi ishga tushirildi.