Ma'lumotlarni saralash algoritmlari. Saralash tushunchasi va uning vazifasi. Saralashning qat’iy usullari va ularning samaradorligi

Ma'lumotlarni saralash algoritmlari.

Ma'lumotlarni saralash algoritmlari.

• Saralash tushunchasi va uning vazifasi.
• Saralashning qat’iy usullari va ularning samaradorligi.

1. Saralash tushunchasi va uning vazifasi.

Saralash – bu berilgan to‘plam elementlarini biror bir tartibda (o‘sish yoki kamayish) joylashtirish jarayonidir.
Saralash (inglizcha sorting - tasniflash, tartiblash) - tanlangan mezonga qarab biror narsani ketma-ket joylashtirish yoki guruhlarga bo'lish.
Saralash– bu massiv elementlarini tartiblash (o’sish, kamayish, oxirgi raqami, bo’luvchilari bo’yicha, …)
Saralash deb, berilgan obyektlar ketma-ketligini ma`lum mantiqiy tartibda qayta joylashtirish jarayoniga aytiladi. Saralash bir necha ko`rsatkichlarga bog`liq bo`lishi mumkin. 
Ma'lumotlarni saralash - uni qandaydir atributga ko'ra tartibga solishdir.
Saralashdagi qiyinchiliklar quyidagi hollarda mavjud bo’ladi:
❌ ma'lumotlar massivlari katta bo’lganda - minglab, o'nlab va yuz minglab elementlar;
❌ ma'lumotlarga murojaat qilish qiyin bo'lishi mumkin (masalan, ular ma’lumotlar oqimi bo’lganda);
❌ kompyuterning imkoniyatlari yetarli emas va dasturlash tiliga kiritilganidan ko'ra tejamkorroq algoritmlar kerak.
Bunday hollarda saralashning ixtisoslashtirilgan algoritmlarini tanlash kerak, zarurat bo’lsa ularni masalaga qarab optimallashtirish mumkin.
Saralashdan maqsad - tartiblangan to‘plamda kerakli elementni topishni osonlashtirishdan iborat.

• dasturlarni translyasiya qilishda;
• ma’lumotlar majmuasini tashqi xotirada tashkil qilishda;
• kutubxonalar, kataloglar, ma’lumotlar bazasini yaratishda va boshq.

Saralashning tadbiqi
Saralash masalasini formal qo‘yilishi
Berilgan: a1, a2 ,…, an, ob’ektlar to‘plami.
Talab qilinadi: Berilgan ob’ektlarni tartiblash, ularni shunday ap1, ap2 ,…, apn ketma-ketlikda o‘rinlashtirish lozimki, bunda ularning kalitlari kamaymaydigan tartibda joylashsin: kp1  kp2  …  kpn.
Def.
Saralash algoritmi turg‘un deyiladi, agarda saralash natijasida bir hil kalitli ob’ektlarlar bir-biriga nisbatan o‘rinlarini o‘zgartirmasa.