Маълумотларга

Ўзбекистон — кўп миллатли давлат. Мамлакатимизда 130 дан ортиқ миллат ва элат вакиллари истиқомат қилади. Юртимиз аҳолисининг 80 фоиздан ортиғи ўзбек тилида сўзлашади. Шунингдек, тожик, қозоқ, қорақалпоқ, қирғиз, турк­ман, рус ва бошқа тилларда сўзлашувчи ватандошларимиз ҳам бор. Бугунги кунда уларнинг ўзаро тинч-тотув яшаши, она тилини сақлаб қолиши ва ривожлантириши учун барча имкониятлар яратилган.

Маълумотларга кўра, дунёда инсонлар сўзлашадиган 8 минг тилдан бугунги кунда 6 мингтаси сақланиб қолган. Шундан 90 фоизи кенг миқёсда фойдаланилмайди.
Қайд этиш керак, она тилимиз — ўзбек тили туркий тиллар оиласига мансуб энг йирик тиллардан биридир. Дунё бўйича 50 миллионга яқин киши шу тилда сўзлашади.

Ўзбекистон: Нима учун ўзбек тили сиёсат ва фан тилига айланмади?

«Агар ўзбек тили давлат тили бўлса, аввал ушбу тилни “яратиш“, кейин «унификация» қилиш ва илмий муомалага киритиш зарур. Фан ва санъатда ўзбек тили тўлақонли қўлланилмаслиги ўзбек тилининг умуммиллий даражада ривожланишига тўсқинлик қилмоқда», – дея таъкидлайди мустақил тадқиқотчи Бахтиёр Алимжанов ўзининг CABAR.asia аналитик платформаси учун махсус ёзилган мақоласида.
Мақоланинг қисқача баёни:

• 
  Юқори лавозимдаги давлат амалдорлари давлат тилида жуда ёмон гапиришади. Ушбу феноменнинг асосий сабаби – бутун Ўзбекистоннинг элитаси рус тилида таълим олгани ва совет давлат тузилмаларида фаолият олиб боришгани;
  
• 
  Ўзбек тилининг жаҳон «модернизация» жараёнига қўшилмаганлиги уни «оддий халқ» тилига айлантирди;
  
• 
  Ўзбекистон аҳолиси учун қайсидир маънода «муқаддас» сиёсий маънога эга;
  
• 
  Тўхтаб қолган алифбо ислоҳоти кундалик ҳаётда ва таълимда икки алифбо билан бир вақтда биргаликда яшашига олиб келмоқда;
  
• 
  Рус тилини билиш махсус имтиёзли кастага тегишлилик белгисига айланди;
  
• 
  Барча қийинчиликларга қарамасдан, кино, театр ва мусиқа соҳаларида ўзбек тили сақланиб қолмоқда;
  
• 
  Ўзбек тилининг ривожланишининг сўнгги “оролчаси” – бу интернет, аниқроғи ижтимоий тармоқлар.
  
• 
  2018 йил 13 декабрда Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Сенатининг раиси Ниғматилла Йўлдошев парламентнинг юқори палатасининг мажлисида “Ўзбекистон Республикасининг давлат тили тўғрисида”ги қонунининг ҳаётга татбиқ этилиши ўз ҳолига ташлаб қўйилганлигини таъкидлаб ўтди[1]. Ушбу баёнот, Ўзбекистонда ўзбек тилини ҳукумат тили сифатида қўллаш зарурияти ошганлигидан дарак беради. Бу вазият билан боғлиқ жуда кўп асосли саволлар туғилади: ўзбек тили ҳақиқатдан ҳам миллий ёки давлат тилига айланиши мумкинми? Ўзбекистон замонавий жамиятида рус тилининг ўрни қандай? Мақсадли давлат тили сиёсати мавжудми?
  
•